01-31-2016, 06:14 PM
زلیم خان یوسیف اوغلو یعقوب (زلیم خان یعقوب)
زلیمخان یعقوب
زلیمخان یعقوب 2/1/1950 اینجی ایلده گورجستان جمهورییتینین بولنیسی ائلینین«کپنکچی» کندینده آیدین بیر عایله ده دونیایا گلدی. آتاسی فن معلیمی اوْلسادا ادبییاتا اۆستونلوک وئریردی. آناسی گۆللو خانیم تۆرک فولکولورونون یاخشێ بیلهنی ایدی. اؤزللیکله بایاتیلار، ناغیللار، داستانلار ساحهسینده تانینمیش بیلهنلردهن ایدی. آیرێجا آنا طرفینده دهیرلی شاعیرلر واریدی. بویوک ددهسی«آلخاص آغا حاج عالی اوغلو»نو تانێمایان یوخ ایدی.1967 اینجی ایلده دوْغما کندینده اوْرتا مکتبی قۇرتارێب آذربایجان دؤولت بیلییوردونون کیتابخانهچیلیک فاکولتهسینی بیتیردی. ادبی یارادێجیلیغا 15 یاشینداایکن «مئشهبی» آدلێ لیریک شعرله باشلادێ. ایلک شعری بولنیسینین «غلبه بایراغی» غزئتهسینده یایێنلاندێ. 1968 ایجی ایلینده باکییا یئرلهشدی. ادبی، اجتماعی فعالییتینی باکینین ایستی قۇجاغێندا آذر کیتاب تشکیلاتیندا ساتیجی، باش ساتیجی، شعبه مودورو، کؤنۆللو کیتاب سئورلر جمیعتینده مرکزی یایین مودورو، یازیچی نشرییاتیندا ادبی شعبه مودورو کیمی وظیفهلرینده باشلادێ 1995 و 2000 ایجی ایللر ایکی کره اولاراق آذربایجان میللی مجلیسینه باکیدان میللت وکیلی سئچیلدی
شاعیرین چاپ اوْلۇنموش اثرلری:
1ــ کؤنلومون سسی گنجیلیک 1980 باکی
2ــ یولوم ائلدن باشلانیب یازیچی 1981 باکی
3ــ اود آلدیغیم اوجاغلار یازیچی 1989 باکی
4 ــ بیز بیر عشقین بوتاسییق یازیچی 1989 باکی
6 ــ زیارتین قبول اولسون گنجلیک 1991 باکی
7 ــ شاعیر طالعی (فرانسیزجا ) گنجیلیک 1991 باکی
7 ــ شاعیر هارایی گنجیلیک 1995 باکی
9 ــ بیر الی تورپاقدا بیر الی حاقدا آذربایجان 1997 باکی
9 ــ بویاشیل آغاجین آلتی بیزیمدی آذربایجان2000 باکی
10 ــ سؤز جامی ( گورجو دیلینده ) آذربایجان2000 باکی
10 ــ زلیمخان یعقوب ( فوتو آلبومو ) آذربایجان2001باکی
12ــ سنی سئومک اوچون گلدیم دونیایا اوجاق 2003 استانبول
13 ــ زلیمخان یعقوب یاشایشی و بیرنئچه شعرلری بیلفئلد آلمان
14 ــ زلیمخان یعقوب. نیظام الدین اونک آنکارا 2003
15 ــ من سنین قلبینه نئجه یول تاپیم آذربایجان 2004 باکی
16 – قایێداق اووهل کی خاطیرهلهره گنجلیک 2005 باکی
17 – گؤزلریمین نورو دوغولدوغوم بوتورپاق پئداگوژییا 2005 باکی
18 – من بیر داغچییام پئداگوژییا 2006 باکی
عدالتی دینلهدیم
کیم کئچهردی اوْ کئچدییی یوْللارێ،
کیم آشاردێ اوْ آشدێغێ یاللارێ،
کیم وۇراردێ اوْ وۇردۇغو خاللارێ،
افسانهنی، حقیقهتی دینلهدیم،
بیر مجلیسده عدالتی دینلهدیم،
بارماغێندا اوْد اوْلمۇشدو تزهنه،
بیز یانێرێق اوْجاغا نه، کؤزهنه،
داش دئیهردیم آلێشمایێب دؤزهنه،
«یاندیم» دئیهن طبیعهتی دینلهدیم،
بیر مجلیسده عدالتی دینلهدیم،
تئللهره باخ، نه حیکمتدی، نه سیردی،
یئنه قلبیم گوللـهرینه اسیردی،
قێلێنج کیمی دوْغرایێردێ، کسیردی،
پردهلهرده جسارهتی دینلهدیم،
بیر مجلیسده عدالتی دینلهدیم،
هئچ بیلمهدی سوْیۇق ندی، ایستی نه،
باش ائندیردی قارا سازێن اۆستۆنه،
تالان ائتدی، دۇردۇ جانێن قصدینه،
نئچه - نئچه حیکایهتی دینلهدیم،
بیر مجلیسده عدالتی دینلهدیم،
کرم داغدا لهلهسینی ایتیردی،
عابباس کؤچۆ یۇرتدان - یوردا اؤتۆردو،
غریب اؤزۆن شاه صنهمه یئتیردی،
آیرێلێق دان شیکایهتی دینلهدیم،
بیر مجلیسده عدالتی دینلهدیم،
صؤحبهتینی باخێش دئدی، گؤز دئدی،
طاهیر یئنه زؤهرهسینه دؤز دئدی،
واقیف جوْشدۇ، گؤزهللـهره سؤز دئدی،
دؤنه – دؤنه محببتی دینلهدیم،
بیر مجلیسده عدالتی دینلهدیم،
زیـلی، بمی بیر – بیریندهن تزه - تر،
سس - سوْراغا گلدی وۇرغون، علسگر،
مین نفهره لایلا چالدێ بیر نفهر،
اؤلمهز اوْلان بیر صنعهتی دینلهدیم،
بیر مجلیسده عدالتی دینلهدیم،
گوزهلدیر
پاییز کؤورهلدهندیر، باهار جوْشدۇران،
منی سرت ائلهیهن قێش دا گؤزهلدیر،
اۆرهیین داشدێمێ دئمه، ائی اینسان،
دویماغی باجارسان، داش دا گؤزهلدیر،
بیر گؤزهل چێخاندا چمهنه، دۆزه،
فیکیر وئر یاناغا، نظهر سال اۆزه،
گؤزهللیک باخارمێ ایرییه، دۆزه ؟
دئمه کی، ایریدی قاش دا گؤزهلدیر،
«زلیمخان» اوْلماسین نه آه، نه آمان،
آغرێدان آغلاماق یاماندێر، یامان،
سئوینجین قلبینی دوْلدۇران زامان،
یاناخدان سۆزۆلهن یاشدا گؤزهلدیر،
بیز نییه سئومییهک بیر - بیریمیزی
یئر گؤیۆ، داغ داغێ، داش داشێ سئودی،
تانرێ ناخێش وۇردو نقاشی سئودی،
گؤز گؤزه بوْیلاندێ، قاش قاشێ سئودی،
بیز نییه سئومییهک بیر - بیر یمیزی،
چمهنلهر توْرپاغا خالی چکیرسه،
خالێدا یاشێلێ، آلی چکیرسه،
آری چیچهکلهردهن بالێ چکیرسه،
بیز نییه سئومییهک بیر - بیر یمیزی،
اۇلدوزلار سایرێشێب گؤز وۇرۇر آیا،
چئشمهلهر چاغلایێب تؤکۆلۆر چایا،
سئوهنلهر گلیرسه هر گۆن دونیایا،
بیزنییه سئومییهک بیر - بیر یمیزی،
گۆل شئهدیدهن گۆج آلێر، مامێر قایادان،
گؤز اوْد دان قێزارێر، چیچهک هایادان،
سۆزۆلۆب گلیرسه کؤکدهن، مایادان،
بیز نییه سئومییهک بیر - بیر یمیزی،
عؤمور گؤز قێرپیمی، فیرصهت آزدێسا،
کؤنۆل سوْن نفس ده سێنان سازدێسا،
اۆچۆب الیمیزدهن گئدن یازدێسا،
بیز نییه سئومییهک بیر - بیر یمیزی،
عؤمرۆن هم سئوینجی، هم آهێ وارسا،
پروانه یانغێسێ، شمع آهێ وارسا،
آدهمین جننهت ده طاماحی وارسا،
بیز نییه سئومییهک بیر - بیر یمیزی،
یاغێش گؤزهللـهرین اؤپۆر اۆزۆنۆ،
داملا پێچیلتێلا دئییر سؤزۆنۆ،
شلاله قایادان آتێر اؤزۆنۆ،
طوفان داغێ سئویر، دالغا دنیزی،
بیزنییه سئومییهک بیر - بیر یمیزی،
قایێداق اووهل کی خاطیرهلهره
بۇ گۆن دهن صاباحا اۇزانماسێن ال،
هله صاباحلارا باش وۇرمایاق گل،
نئجه یاشامێشێق میلیون ایل اووهل،
گۆلـلـهر شئهه باتسین، چیچهکلهر زره،
قایێداق اووهل کی خاطیرهلهره،
ایلک سئوگی چیچهیی هاردا آچیلیب،
کیمین چین گؤیهریب چمهن بیر اینجی،
سئودا یوْللارێنا جان آتان گؤزل،
نه سن بیر اینجی سن، نه من بیر اینجی،
آنالار نه قدهر اوْغۇللار دوْغۇب،
مجنونلار دوْغۇلوب بلکه مین کره،
قایێداق اووهل کی خاطیرهلهره،
عشقین سارالمایان چؤهرهسی سن اول،
توْخۇمو من اوْلۇم، پؤهرهسی سن اول،
آشێق بیر هفتهلیک داستان باشلاسا،
طاهیری من اوْلۇم، زؤهرهسی سن اول،
شئهلی چمهنلهردن گۆل دره - دره،
قایێداق اووهل کی خاطیرهلهره،
آلدادان، آلدانان، ساتدێران ساتان،
دونیانێن ایشلهری مزهدی هله،
اینسانین اینسانا موناسیبهتی،
تیکان دی، قاندالدێ، نئیزه دی هله،
کؤهنه خاطیرهلهر دینسین، دانیشسین،
تزه خاطیرهلهر تزهدی هله،
قایێداق اووهل کی خاطیرهلهره،
بۇ گۆن کی سئوگیلهر خاطیرهلهشمیر،
بۇ گۆن خاطیرهیه دؤنمهک چتیندی،
سوْیۇق اۆرهکلهرده اؤلۆر دوْیغۇلار،
ایستی اۆرهکلهره ائنمهک چتیندی،
آغرێدان، عذاب دان، یاس دان، قایغێ دان،
دانێشماق چتیندی، دینمهک چتیندی،
اؤز سئوگی پایێنی گؤتۆرسۆن هره،
قایێداق اووهل کی خاطیرهلهره،
منیم بو کؤلگه ده بیر خاطیرهم وار
ساخلایا بیلیردیم واختێ، ساعاتی،
یاشایا بیلیردیم عؤمرۆ، حیاتی،
شیرین بیر اوْخشاما، کؤورهک بایاتی،
بۆتون عؤمرۆم بوْیۇ اوْنۇتمادێغیم،
واختین اللـهریمه کئچدییی چم وار،
منیم بو کؤلگه ده بیر خاطیرهم وار،
باشێمین اۆستۆنده بارلێ بیر بۇداق،
بۇداغێن آلتێندا اوْدلۇ بیر دوْداق،
ایللهردی آغلایێر اوْردا بیر بۇلاق،
یارپاقلار اۆستۆنده هله ده نم وار،
منیم بو کؤلگه ده بیر خاطیرهم وار،
اۆز کؤزه دؤنمۆشدۆ یاناقلار زره،
آرخادا اۇچۇروم، قارشێدا دره،
هر اینسان عؤمرۆنون خاطیرهلهره،
یئتدیی مقام وار، چاتدیغێ دم وار،
منیم بو کؤلگه ده بیر خاطیرهم وار،
بۆرۆنوب غرق اوْلۇب یاشێل تۆللـهره،
نغمه تک آخاردێ صاف کؤنۆللـهره،
حئیف تئز قاریشدێ سوْلان گۆللـهره،
ایندی اۇزاقلاردا بیر بختی کم وار،
منیم بۇ کؤلگه ده بیر خاطیرهم وار،
تۇتور بیلدییینی یارادان خالیق،
ائله بیل دریادان آیرێلیر بالێق،
یاش کدهر گتیریر، زامان قوْجالێق،
گؤزۆمده حسرهت وار کؤنلۆمده نم وار،
آغاج کؤلگهسینده بیر خاطیرهم وار،
منیم بو کؤلگه ده بیر خاطیرهم وار،
قالاردیم
داغلار منه گل - گل دئسه اۆرهکدهن،
گلیب ائله بۇ یئرلهرده قالاردێم،
طبیعهتله سئوینجیمی، دردیمی،
بؤلۆب ائله بۇ یئرلهرده قالاردێم،
نفسیمده یاشاداردێم عطرینی،
عزیزلهردیم چیچهکلهرین خطرینی،
عؤمرۆن - گۆنۆن قیمتینی، قدرینی،
بیلیب ائله بۇ یئرلهرده قالاردێم،
نه گؤزهل دی بۇ یئرلهرین لالاسێ،
من گئتسهم ده کؤنلۆم بۇردا قالاسێ،
سئوسه منی بیر نامردین بالاسێ،
اؤلۆب ائله ائله بۇ یئرلهرده قالاردێم،
بۇ سئوینجی آلما منیم الیمدهن
دۆز آدێملا دوْغرۇ یوْلۇ، گنجلیییم،
گئری دۇرما یاغسا دوْلو گنجلیییم؛
اۇزون یاشا دلی - دوْلو گنجلیییم،
دیل نغمهلی، دوْداق سؤزلۆ، اۆرهک شن،
بۇ سئوینجی آلما منیم الیمدهن،
قارلێ ذیروه شؤهرهتیم دی، تاجێم دی،
داغ قارداشێم، یاشێل یایلاق باجێم دی،
کؤنلۆم یئنه یۆکسهکلهردهن باج اۇمدو،
چؤکهن دۇمان، ائنهن بۇلود، گلهن چن،
بۇ سئوینجی آلما منیم الیمدهن،
بۇ دۇنیادا صؤحبهتیم وار، دمیم وار،
بۇ دریادا عؤمۆر آدلێ گمیم وار،
بۇ توْرپاغدا بیچیلمهمیش زمیم وار،
واختسێز اجهل، یئتیشمهمیش هله دن،
بۇ سئوینجی آلما منیم الیمدهن،
نغمه قوْشۇم تاریخینه، یاشێنا،
هم دم اوْلۇم باهارێنا، قێشینا،
قوْی دوْلانێم آنا یۇردون باشێنا،
سوْن آیرێلیق، نه سن تلهس نه ده من،
بۇ سئوینجی آلما منیم الیمدهن،
ظارافات ائیلمه
ظارافات ائیلهمه قۇربانێن اوْلۇم،
بۇ دۇنیا ظارافات مئیدانی دئییل،
قارێشقا یئریشی راحات یئریش دی،
بو مئیدان کؤهلهن آت مئیدانی دئییل،
اوْینادێب چوْخ شئیی اۇمار اوْیناما،
ائتسه ده رۇحونو خۇمار، اوْیناما،
سن بۇ قۇمار بازلا قۇمار اوْیناما،
ظارافات گلمهسین سنه بۇ دونیا،
چوْخ یئرده قبرینی قازان اوْلاجاق،
باشێن قایناماغدان قازان اوْلاجاق،
سانما یاشاماغێن آسان اوْلاجاق،
ظارافات گلمهسین سنه بۇ دونیا،
یوْخسۇللوق یوْخسۇلون باغرێنا اوْخدۇ،
معدهسی توْخلارێن مزهسی توْخدۇ،
فیل وار قارێشقاجا حؤرمهتی یوْخدۇ،
ظارافات گلمهسین سنه بۇ دونیا،
آمان آللاه
آدم بیر بۇغدا یئمیشدی، ایندی زمی یئیهنلهر وار
آج قالمێشام دئیه دئیه، بو عالمی یئیهنلهر وار
ایشتاها باخ آمان آللاه
داشدا اوْلسا اریدهسی، باشدان هۆندور قارێنلار وار
حاضیرینا ناظیر اولان، قارێن یۆکلو هارێنلار وار
تاماها باخ آمان آللاه
بیرجه قارێش توْرپاق اۆسته، اؤلدۆرهنلهر اؤلهنلهر وار
خالقی آلێب چؤرهک کیمی، تیکه تیکه بؤلهنلهر وار
گۆناها باخ آمان آللاه
بیراژدهها آغێز آچێب، چایلار اوْنا بس ایلهمیر
هله کی آغزێ سۇدادی، چوْخ هۆندوردهن سس ایلهمیر
تیمساحا باخ آمان آللاه
بو دئییرمان دنی یئدی،کئچیب بیزی اؤیۆتمهیه
باسێلمالێ دۆیمهلهر وار، دردیمیزی بؤیۆتمهیه
سیلاحا باخ آمان آللاه
قۇردالاسا قۇردو چێخار، درینه گئتمک ایستهمیر
اۆزۆ یئردهن ائله دؤنۆب، بیزی ائشیتمهک ایستهمیر
آللاها باخ آمان آللاه
اؤلدۆرور
منی بیر دوْست تؤهمهتی
نه ده بیر قارغێش اؤلدۆرور.
نه باشێما دَیهن یاغێش دوْلۇ
نه یاغان یاغێش اؤلدۆرور.
نه رنگی سارالان پایێز
نه ده کی، قار – قیش اؤلدۆرور.
عزرائیلین خبهری یوْخ،
منیم ایکی جللادیم وار،
منی جۆت باخێش اؤلدۆرور
گیزله نیب
اۆرهییمده نئچه – نئچه
یاس قارێیێب، وای گیزلهنیب
هیمه بنددی گؤزلهریمده،
نئچه چئشمه، چای گیزلهنیب
اۆرهییمی کیمه آچێم ؟
درد الیندهن هارا قاچێم ؟
دۇمان قوْیمۇر اێشیق یاچێم
بۇلودومدا آی گیزلهنیب
داغلار آلتدا نلهر یاتێر،
یاتێر، داغ – درهلهر یاتێر.
ایچیمده نعرهلهر یاتێر،
روحومدا هارای یاتیر
کسیلهر
بو مئیدان قانلێ مئیداندی
هئی بۇردا باشلار کسیلهر
نه اۆرهکدهن درد آزالار،
نه گؤزدهن یاشلار کسیلهر
اۆستۆموزه قوْنماق اۆچون،
شاختالاردا دوْنماق اۇچون،
باش داشێنی یوْنماق اۆچون،
دوْغرانار، داشلار کسیلهر.
قیسمتی قار، قیروْو بیزیک،
اسیر بیزیک، گیروْو بیزیک،
هر اوْوچۇیا بیر اوْو بیزیک،
بؤلهرلهر، قاشلار کسیلهر.
آذربایجان
هاردا منی گۆل قوْینۇندا دوْغۇران
خمیریمی گؤز یاشێیلا یوْغۇران
بئشیییمده لای- لای بالام چاغێران
آذربایجان منیم باختسیز آنام اوْی...
نئچه مین ایل حسرتینده یانام اوْی...
سلام وئرسهم یئللهر آلێب گؤتۆرسه
اۇجا داغدان آلا گؤزه یئتیرسه
کوْر سسیمی گؤی خزره یئتیرسه
خزر جوْشوب زنجیرینی قیرسا اوْی...
حؤکم ائتسه بو سرسم1 گئدیش دورسا اوْی...
خبر آلسام موغانێمدان، میلیمدهن2
نازلێ قۆزئی، اوْ نفت قوْخان3 گؤلۆمدهن
کیم دئمیش کی دوشموش آدێ دیلیمدهن
آذربایجان، منیم تایسیز یوردوم اوْی...
اؤلمهز عشقیم، ایچیمدهکی دردیم اوْی...
گؤنلۆمه تک کعبه، قێلدیم سنی من
سن سیز نئیلیم غۆربهت ائلده گۆنۆ من
سن سیز نئیلیم جنّتی من، حوری من
آذربایجان منیم تاج وْ تختیم اوْی...
اوْیانماز مێ؟ کوْر اوْلموش بو بختیم اوْی...
منه اومود کیمی باخ
منه اومود کیمی باخ- دوْغرۇلدوم گۆمانێنی،
منه اێشیق کیمی باخ- داغێدێم دۇمانێنی،
منه سئوگی کیمی باخ- دؤنوم محببتینه،
منه اینام کیمی باخ- سینهگریم چتینه،
منه سحهر کیمی باخ- چۆرولوم صاباحینا،
منه سئوینج کیمی باخ- نقطه قوْیوم آهینا،
منه باهار کیمی باخ- یاشێللانێم،آللانێم،
منه پاییز کیمی باخ- شیر لهنیم،باللانێم،
منه حیات کیمی باخ- هر گۆن قاینایێم،داشێم،
باخ،منه نئجه باخێر آتام،آنام،قارداشێم
نه قدر کی،باخێرسان منه بارماق آراسێ،
قطعی ساغالان دَییل اۆرهییمین یاراسێ،
دئمهک قلبیمده کدهر،دئمهک سینهمده داغسان،
بو گدیشله،ای اینسان،
نه من یۆکسلهجهیهم،نه سن اۇجالاجاقسان
گئدهسن
یاتما بۇ یوْللاردا،یوْلچۇ قارداشیم،
گرهک بۇ یئرلهری گؤرۆب گئدهسن،
سؤز آلێب گۆللـهرین گۆل دوْداغێندان،
نغمهلهر چلهنگی هؤرۆب گئدهسن،
باغلا اؤز میلینی بنده،برهیه،
گؤز یۇمماق اوْلارمێ بۇ منظهرهیه؟
بیردفعه وئریلیر عؤمۆر هرهیه،
گرهک میوهسینی دریب گئدهسن،
یاتماغا گلمهدین سن بۇ حیاتا،
اینانما یاتانلار منزیله چاتا،
اینصافمی یۇخولار باشێنی قاتا؟
عؤمرۆنو یئللهره وئریب گئدهسن؟
آلیشیب یانماسان گوْر اوْجاق کیمی،
عشقین گۆل آچماسا بۇ توْرپاق کیمی،
قوْرخۇرام دونیایا بیر قوْناق کیمی،
ائله غریب گلیب، غریب گئدهسن
آراز کناریندا
هر یئرده داغلارێ یاشێل گؤرمۆشهم
آراز کناریندا سارێ دێ داغلار
بۇردا اۆرهییمین داغێ، دوْیۇنو
بۇردا ساچلارێمین قارێ دێ داغلار
جان آتدێم قوْینۇنا اۇچا بیلمهدیم
هئچ نهیی گؤرۆش دهن اۇجا بیلمهدیم
آچدێم قوْللاریمێ قۇجا بیلمهدیم
یئتیم اوشاق کیمی زاریدێ داغلار
گؤینهدی سسیمدهن هر داش، هر قایا
"آراز،آراز" دئییب یالواردێم چایا
دئدیم یایلێغیمێ آپار اوْ تایا
بلکه یاراسێنێ سارێدێ داغلار
کؤنۆل نغمهسینی ائندیرمهز پسه
وئررهم جانیمێ جان دئیهن کسه
دیلیندهن اؤپهرهم هر کیم سؤیلهسه
داها طالئعیندهن یارێدێ داغلار
آذربایجان تورپاغئ یام
بۇ داغ منیم اؤز داغێم دێ
من بۇ داغێن بۇداغێیام
چمهنینده کؤزه دؤنمۆش
شعلهلنمیش چیراغێیام
بۇ داش منیم اؤز داشێم دێ
اؤز تاریخیم، اؤز یاشێم دێ
قایا، مغرور قارداشێم دێ
اوْنۇن سسی، سوْراغێیام
بۇ یوْل منیم اؤز یوْلۇم دو
اوْ تای، بۇ تای ساغ- سوْلۇم دو
خزهر سینهم، کوْر قوْلۇم دو
خان آرازێن فئراغێیام
سئچمهلییهم تۆک دهن تۆکو
آغیردێ چیینیمین یۆکو
کؤکۆم دده قۇرقود کؤکۆ
قاراجا اوْغلان بۇلاغێیام
دئمهسینلهر گلدی- گئدهر
کئچیرمهرهم عؤمرۆ هدهر
اؤلهنده ده قلبیم قدهر
آذربایجان تورپاغێیام
آراز اۆسته
آراز اۆسته بیر آه چکدیم، آی ائللهر
آراز گؤرهن، نیسگیلیمی دۇیدومو؟
بیر گؤرهیدیم بۇ آمانسێز آیرێلیق
داغ چکمهمیش بیرجه سینه قوْیدۇمو؟
نه دۆشۆنور یۇردون اوْغلو بیلمیرهم
کوْرلاشدێمێ حیسّی، آغلێ، بیلمیرهم
یوْللار باغلێ، سینه داغلێ بیلمیرهم
اوْ طرهفده ماتم دیمی، توْی دۇمو؟
خزینهسی یاد ائللهرده پایلانێر
ملحهم سیزدی یارالارێ هوْولانێر
منه سارێ نئچه شههر بوْیلانێر
تبریزدیمی، مرنددیمی، خوْی دۇمو؟
قان اۇتدۇردون نئچه- نئچه مرده سن
گۆج قوْیمادۇن ایگیدده سن ارده سن
سالدێن بیزی بیر چکیلمهز درده سن
ظالێم حسرهت، ایستهدییین بۇیدۇمو؟
دۆنیانین یاخشی شئعری
نۇرلۇ گؤزده بسلهنیر، اوْدلۇ جاندا یارانێر
چاخێر شیمشهکلهر کیمی، بیرجه آندا یارانێر
گاهێ قانلێ داوالاردا، گاه زینداندا یارانێر
دۆنیانێن یاخشێ شئعری هر گۆن یازێلان دئییل!
خزینهسی تۆکهنمهز آغێر ائلدی، اوْبادێ
دیلقهمین مکتۇبۇنۇ اؤپهن "بادی-صبادی"
شهرییارین دیلیندهن قوْپان "حئیدربابا"دی
دۆنیانێن یاخشێ شئعری هر گۆن یازێلان دئییل!
دۆنهن درین بیلدییین بۇ گۆن دایاز گؤرۆنۆر
یازدێغێن یازێلاردا نه قێش، نه یاز گؤرۆنۆر
ضعیفلهر بوْللۇغۇندا یاخشێلار آز گؤرۆنۆر
دۆنیانێن یاخشێ شئعری هر گۆن یازێلان دئییل!
اوْغۇلسان، آخارێنا، ضربهسینه، قارشێ دۇر
اوْ ظۆلمه، عداوهته، خییانهته قارشێدێر
محمد عاکیف ارسوْیۇن سرت "ایستیقلال مارشێ"دێر
دۆنیانێن یاخشێ شئعری هر گۆن یازێلان دئییل!
دوْغۇلان چوْخ اوْلسا دا، نئیلهسین دوْغان آنا
هر گۆن دۆنیایا گلمیر نه یۇنۇس، نه مؤولانا
داهیلیک ذرره-ذرره هوْپۇر ایلییه، قانا
دۆنیانێن یاخشێ شئعری هر گۆن یازێلان دئییل!
قلب اینجهله-اینجهله ایینهیه ساپ اوْلسا دا
جان قۇرۇیا-قۇرۇیا قۇرۇیۇب چؤپ اوْلسا دا
قالاق-قالاق یازێلار یێغیلیب چاپ اوْلسا دا
دۆنیانێن یاخشێ شئعری هر گۆن یازێلان دئییل!
کؤکۆ قدیمدهن قدیم، آدمنهن، نۇحدان گلیر
قارێشێب قاندان کئچیر، سۆزۆلۆب رۇحدان گلیر
رۇح دا، قان دا، نفس ده قادیر آللاهدان گلیر
دۆنیانێن یاخشێ شئعری هر گۆن یازێلان دئییل!
من ائله بیلیردیم...
اۇلۇ اوْزانێمیز یۇنۇس ائمره حضرتلهرینه
"منی منده گئزمه، منده دییلهم"
مچ گرهک یوْخۇینۇیش سنی گزمهیه
ائللهریم لوْخۇنان بۇداقداسانمێش
یاشێل زمیلهره باخدێم، دۆشۆندۆم
سپیلهن دن کیمی توْرپاقداسانمێش
پتهکده، آرێدا، بالدا، چیچهکده
باردا، برکهتده، دۇزدا، چؤرهکده
اۇلۇ سئوگی کیمی جاندا، اۆرهکده
شیرین نغمه کیمی دوْداقداسانمێش
اوْد کیمی باخێشدا، نۇر کیمی اۆزده
رۇح کیمی بدنده، گۆن کیمی گؤزده
قان کیمی داماردا، گۆج کیمی دیزده
سئس کیمی کؤنۆلده، قۇلاقداسانمێش
عؤمرۆمه ناخێشسان، کؤنلۆمه یارسان
هایانا بوْیلاندێم، هر یئرده وارسان
گۆلسهم دوْداغێمدا چیچهک آچارسان
آغلاسام یاش کیمی یاناقداسانمێش
یاغدێن وارلێغیما قارلا، یاغێشلا
هوْپدۇن ایلیییمه نۇرلۇ باخێشلا
باغێشلا یۇنۇسۇم، منی باغێشلا
من ائله بیلیردیم اۇزاقداسانمێش!
تاپشێرێق
تۆرکییهیه گئدیرسهن، اۇغۇرلار اوْلسۇن سنه
دۇمانلێ سۇآللارا آیدێن بیر جاواب گتیر
بیز نیی دۆشۆنۆرۆک، بیزی ده دۆشۆندۆرۆر
لاپ یئرین دئشیییندهن آختار اوْنۇ تاپ گتیر
هله چێخا بیلمیریک قانلی-قاداهجی یاسدان
بالالارێمیز شهید، دردیمیز دیلده داستان
ایستامبۇلدان، بۇرسادان، ارزۇرۇمدان، سیواسدان
یارامێزی اؤلچمهیه ایینه گتیر، ساپ گتیر!
قوْندارما یازێلارێن لذذهت گزمه دادێندا
اؤلمهز کیتابلار قالێر نسیللهرین یادێندا
بۇردان بیر کیتاب آپار آزربایجان آدێندا
اوْردان تۆرکییه آدلی اۇلۇ بیر کیتاب گتیر!
یۇنۇسۇ نه اۇجالدێب سؤز مۆلکۆنۆن تاختێنا
مؤولانا هاردان دوْغۇب میللهتیمین باختێنا
آتیللادان آینا تۇت آتاتۆرکۆن واختێنا
قایالار سیر وئرمهسه سینهسینی چاپ گتیر!
بۇ اۆرهک سنده یوْخسا اوْ مئیدانا گیرمه سن
عؤمرۆنۆ هدر وئریب، واختێنی ایتیرمه سن
تۆرکۆن اۆرهیی بوْیدا تۆرکییه گئتیرمهسهن
نه اؤزۆنه زحمهت وئر، نه بیزه عذاب گتیر!
فاجیعهسیدیر
قوْجامان پالێدلار چوْخ گؤزهل بیلیر
هر شیمشهک بیر داغێن فاجیعهسیدیر!
آچێلماز چیچهیی، باللانماز بارێ،
قێریلماق بۇداغێن فاجیعهسیدیر!
فلاکهت ایستهر کی، آسدێرا، آسا
بوْیۇ گؤرۆنهنین باشێندان باسا
قارا گۆن آغ گۆنۆ دؤندهرهر یاسا
هر قارا بیر آغین فاجیعهسیدیر!
دۇرماز قاباغێندا تۇفانێن، یئلین
آغزێندا یئم اوْلار هر داشقێن سئلین
شیل اوْلماق آدامێن، قۇل اوْلماق ائلین
کۆل اوْلماق اوْجاغێن فاجیعهسیدیر!
هاوالار سوْیۇقدۇر، آرالار سرین
گۆللـهلهر قانسێزدیر، یارالار درین
قاندال آیاقلارێن، بۇخوْو اللـهرین
قێفیللار دوْداغێن فاجیعهسیدیر!
بیرینین یئرینده بئشی یوْخدۇسا
گۆللییه وئرمهیه دؤشۆ یوْخدۇسا
یوْلۇندا اؤلمهیه کیشی یوْخدۇسا
وطهنین، توْرپاغێن فاجیعهسیدیر!
فۇضۇلی-صابیر
گؤزهللییه، گؤزهله کؤنلۆنۆ باغلایاندا
فۇضۇلی "حئیرهت!" - دئدی
میللهتینین حالێنا گۆلهنده، آغلایاندا
صابیریم "غئیرهت" - دئدی!
حئیرهت ایله غئیرهتی یوْغۇردۇلار، یاپدێلار
بۇ اؤلۆملۆ دۆنیادا بیر اؤلمهزلیک تاپدێلار؟!
هر بیری بۇ دۆنیادا حیات قدهر قالاسێ،
آزربایجان شئعرینین
بیری حئیرهت قالاسێ!
بیر غئیرهت قالاسێ!
منیم دردیم
دئمه سنین نه دردین وار
دردلی دیلیم - منیم دردیم
ائلیمدهن الی بوْش گئدهن
آیێم، ایلیم - منیم دردیم
یوْخ بابهکیم، یوْخ قوْرقۇدۇم
چالێنماز قوْپۇزۇم، اۇدۇم
یۇرد یئرینده سؤنهن اوْدۇم
قالان کۆلۆم - منیم دردیم
لوْغمان عاجیز، یارا درین
گؤزۆم آغلار سرین-سرین
تاغێ چؤکمۆش خۇدافهرین
سێنان بئلیم - منیم دردیم
حسرهت گؤرۆب، بوْیۇن بۆکدۆ
بۇ تبریزدی، اوْ کرکۆکدۆ
بیر دانێشماز آغێر یۆکدۆ
داشان سئلیم - منیم دردیم
گئدهنمیرهم یاسا، توْیا
تاریخ بۇنا نه آد قوْیا
مرهنده زنجانا، خوْیا
چاتماز الیم - منیم دردیم
اؤز ائوینه قوْناق دۆشهن
یۆز یئرینه یاماق دۆشهن
یاخێم اوْلۇب اۇزاق دۆشهن
اوْبام، ائلیم - منیم دردیم
چنلیبئلیم، چئشمهم، چایێم
اۇنۇدۇلان حاققێ-سایێم
کسیلئهن نعرهم، هارایێم
سۇسان دئلیم - منیم دردیم
ساچێم آغدێ، باختیم قارا
تاپداغ اوْلدۇم هر چاپارا
توْرپاق کیمی پارا-پارا
بؤلۆم-بؤلۆم منیم دردیم
قلبیم سینهمده یاسدادێ
قێلینجیم قێندا پاسدادێ
اۆمۆدۆم یینه دوْستادێ
اۆمۆد یوْلۇم - منیم دردیم
داها بئسدی، کؤنلۆم، آیێل
سسین گلسین، سئچیل، سایێل
یارالانمێش شاه ایسماعیل
سۇلتان سلیم - منیم دردیم.
من پییادا، کدهر آتلێ
من قانادسێز، اوْ قانادلێ
مۆشفیق، جعفر، وۇرغۇن آدلێ
واختسێز اؤلۆم - منیم دردیم
سایدێغێنی سایدێ حیات
آرزۇلارێم اوْلدۇ بایات
باخ بئله گۆن، بئله حیات
بئله ظۆلۆم - منیم دردیم!!!
یاشامێشام
آیلار، ایللهر الینده اؤتۆب گئتدی گئنهلیییم
هئچ اوْلمادی حیاتدا راحاتلێغیم، دیندیییم
شئعرسیز کئچهن گۆنۆم وارلێغیمدا هئچلیییم
شئعریمله باهار عؤمرۆ، قێش عؤمرۆ یاشامێشام!
بوْی وئرمیش آغاچ اوْلدۇم، بۇداقلارێم بۇلاندێ
وارلێغیما گؤز یۇمۇب اوْ گیزلهدی، بۇ داندێ
منیم بۇ دریا صبریم داغ بوْیدا درد اۇداندێ
دردیمه دؤزه-دؤزه داش عؤمرۆ یاشامێشام!
تالان اوْلمۇش بوْستانێن اۇرالارێ مندهدی
داغ-داغ اوْلمۇش داغلارێن سێرالارێ مندهدی
تاریخین ساغالمایان یارالارێ مندهدی
من بیر عؤمرۆن ایچینده بئش عؤمرۆ یاشامیشام!
عینادێملا داشلان یۇمشالدێب مۇم ائلهدیم
فیکریمی، دۆشۆنجهمی ساغلام توْخۇم ائلهدیم
آغاپپاق واراقلاری قاپقارا شۇم ائلهدیم
من اکینجی لالهیی، خیش عؤمرۆ یاشامێشام!
بعضهن واختێم بوْش کئچیب، عؤمرۆ هدر وئرمیشئم
بعضهن گۆل دوْداقلارا شۇخ نغمهلهر وئرمیشئم
مندهن سئوینج اۇمانا حسرهت، کدر وئرمیشئم
بیر گؤزهل یاناغێندا یاش عؤمرۆ یاشامێشام!
دؤزدۆیۆمه دؤزهنمهز دؤزۆم درسی کئچهنلهر
بۇ سێناق یوْللارێم کئچهن فیلدی، کئچهن نر
منی هردهن چاشدێریر بۇ دۇمانلار، بۇ گئنلهر
دۆز گئتمهک عوهضینه چاش عؤمرۆ یاشامێشام!
منی عؤمرۆن یوْلۇندا چوْخ اؤلۆملهر حاقلادێ
نه عقیدهم سارسێدی، نه اینامێم لاخلادێ
چتین گۆنده قوْللارێم توْرپاغی قۇجاقلادێ
آیاقدا سۆرۆنمهدیم، باش عؤمرۆ یاشامێشام!
گؤزهل دۆنیا، گۆزهللـهرین وار اوْلسۇن
گۆلۆشۆنده گۆللـهر آچدێ کؤنلۆمۆز
گؤزهل دۆنیا، گؤزهلـلـهرین وار اوْلسۇن
وۇرغۇنۇ دا، یوْرغۇنۇ دا بیز اوْلدۇق
گؤزهل دۆنیا، گؤزهللـهرین وار اوْلسۇن
اۆرهیی وار، اۆرهکلهرین نعشهسی
توْخۇنارسان، پۇل-پۇل اوْلار شۆشهسی
کؤنۆل وئریب کوْنۇل آلماق پئشهسی
گؤزهل دۆنیا، گؤزهللـهرین وار اوْلسۇن
فرهادینا یئتیشمهسه شیرینلهر
قارتال سۇسار، پلهنگ آغلار، شیر اینلهر
دایاز اوْلماز محبتی درینلهر
گؤزهل دۆنیا، گؤزهللئرین وار اوْلسۇن
نئچه دفعه پنجهرهدهن داش گلیب
نئچه دفعه خۇمار گؤزدهن یاش گلیب
سئوهن کئشلهر آللاها دا خوْش گلیب
گؤزهل دۆنیا، گؤزهللئرین وار اوْلسۇن
آل یاناقلار چیچهکلهرین دوْستۇدۇ
قارا تئللهر کۆلهکلهرین دوْستۇدۇ
آلا گؤزلهر اۆرهکلهرین دوْستۇدۇ
گؤزهل دۆنیا، گؤزهللـهرین وار اوْلسۇن
قیز چیچهکدی، اوْ چیچهکده شئه منهم
قیز چیمهندی، اوْ چیمهنده مئه منهم
گؤزهللییه بئش-اوْن گۆنلۆک مئهمانام
گؤزهل دۆنیا، گؤزهللـهرین وار اوْلسۇن
اجهل عؤمرۆ زمی کیمی بیچسهده
بیر قۇرتۇما شربهت بیلیب ایچسهده
واختلێ-واختسێز زلیمخانلار کؤچسهده
گؤزهل دۆنیا، گؤزهللـهرین وار اوْلسۇن!
آللاهێم، منه بیر آغساققال یئتیر
آللاهێم، منه بیر آغساققال یئتیر
اوْنا سؤیلهنهسی آغرێم-آجێم وار
اوْغۇل دییه-دییه سێزلایان آنام
قارداش دییه-دییه یانان باجێم وار
هاوالێ داغلارێن هاواسێ کیمی
اینسانێ یاشادان هاوا، سۇ کیمی
بۇ گۆن آغساققالا ائحتییاجێم وار
آللاهێم، منه بیر آغساققال یئتیر!
آللاهێم، منه بیر آغساققال یئتیر
ایستهر یئردهن چێخارت، اؤزۆن بیلیرسهن
ایستهر گؤی دهن ائندیر، اؤزۆن بیلیرسهن
مصلهحهت سنیندیر، اؤزۆن بیلیرسهن
ایستهر جاوانشیری قالدێر یئریندهن
ایستهر ختاینی تزهدهن گتیر
یئتیر نوهسینی دده قوْرقۇدۇن
قدیم تارلامێزا تزه دن گتیر
باش وئر، باشێمیزا تاج اوْلا بیلسین!
رۇح وئر، قوْلۇمۇزا گۆج اوْلا بیلسین!
سئوگی وئر، دوْست ایله کؤنۆل باغلاسێن
نیفرهت وئر، دۆشمهنله اؤج اوْلا بیلسین!
اؤزۆنۆ توْخ گؤرۆب هارێنلاشماسین
خالقێ آج گؤرهنده آج اوْلا بیلسین!
دؤنسۆن نسیللهرین زییارهتینه
مکه اوْلا بیلسین، حاج اوْلا بیلسین!
آیرێسئچکیلییین، طایفابازلێغین
تاختێنی بیر یوْللۇق دئویرمهک اۆچۆن
آدامێ اینسانا، کۆتلهنی خالقا
طایفانێ میللهته چئویرمهک اۆچۆن
آللاهێم، منه بیر آغساققال یئتیر!
پالێد ائله یانێر، ائله قوْورۇلۇر
سالامات بیر قۇرۇ چؤپ اله گلمیر
دۆیۆن طیلسیملیدیر، کلهر؟ دوْلاشێق
یۇماق دێغیرلانیر، ایپ اله گلمیر
ایپی سۇیا وئریب هؤیۆکلهریمیز
اۇچماق ایستیهنین قانادێ یوْخدۇر
چییینده داغ اوْلۇب بۇ یۆکلهریمیز
بۆتۆن اۆرهکلهرین آرزۇلارێنێ
بیر سینه آلتێندا یئرلهشدیرمهیه
بۆتۆن ایناملارێ، عقیدهلهری
بیر بایراق آلتێندا بیرلهشدیرمهیه
آللاهێم، منه بیر آغساققال یئتیر!
بیر شاعیر اوْغلۇنا دیهن گۆللـهنین
بیر خالقێن قددینی ایهن گۆللـهنین
هر گۆن باشێمیزێن اۆستۆندهن کئچهن
هر گۆن قاپێمیزێ دؤیهن گۆللـهنین
آغرێسێ، گؤینهیی، سێزیلتیلارێ
پرئزیدئنت اوْغلۇنا، ناظیر اوْغلۇنا
دئپۇتاترێ اوْغلۇنا یئر ائلهمیرسه
یئرینی، یۇردۇنۇ باشدا سئچهنلهر
یئریندهن، یۇردۇندان عار ائلهمیرسه
بۇ خالقێن چؤرهیی، بۇ خالقێن سۇیۇ
کم فۆرصئهت گؤزۆنۆ کوْر ائلهمیرسه
"آتێلان توْپلارا دیکسینمهیهنین"
توْپ دا قۇلاغینی کار ائلهمیرسه
آللاهێم، منه بیر آغساققال یئتیر!
اۆزمۆشهم الیمی یئردهکیلهردهن
ایلاهی، گؤیلهردهن بیر کیشی گؤندهر
مین ایلدی ساوالان داغێندا یاتان
هله آیێلمامێش درویشی گؤندهر
گلسین بۇ گۆنۆمه یئل قانادێیلا
گلسین بۇ گۆنۆمه کؤهلهن آتێیلا
قوْی بیلسین غم سپیب، درد اکیرهم من
قوْی گؤرسۆن گۆنۆمۆ نه چکیرهم من
غئیرهت قێلینجیم سێییرا بلکه
یاخشێنێ یاماندان آیێرا بلکه
قۇرۇلا مئیداندا حاق ترهزیسی
چئکه عاغێللارێ، چئکه باشلارێ
لایێق اوْلانلارێ تاختا قالدێرا
تاختێندان ائندیره یئکهباشلارێ
آللاهێم، منه بیر آغساققال یئتیر
دۆشمهنه یئم اوْلان بیر مملهکهتی
یاغێلار دیشیندهن سالدێرا بیلسین
درهلهر دیبینه دۆشهن میللهتی[ن]
داغلار زیروهسینه قالدێرا بیلسین
"ایستیقلال مارشی"یلا سئفئربئر اوْلۇب
غلبه هیمنینی چالدێرا بیلسین
آللاهێم، منه بیر آغساققال یئتیر!
آللاهێم، منه بیر آغساققال یئتیر!
شاعیرین «عاشیقلاردان اێشێقلار» کیتابیندا (شعر توْپلوسۇ) یازێلان شعرلری، بۇ کیتابی «سخاوت عزتی».توْبلایێب یازێبدێر.
من سنه آرخالانمێشام
آنـا قــۇجـاغێنــا بــالا سێـغێنـــار
داغـلارێن دؤشـۆنه قـالا سێغێنار
آرێــلار پتـــهیـه، بــالا سێـغێنـــار
توْرپاغێم! من سنه آرخالانمێشام
اۇمۇددهن، قایغێدان چکیم وار منیم
چیینیمده داغ بوْیدا یۆکۆم وار منیم
گۆدهیهم، درینده کؤکۆم وار منیم
بۇداغێم! من سنه آرخالانمێشام
گؤزۆنه اێشێق وئر دوْغۇلان کسین
بۇرانلێ گۆنلهرده اۆزۆن دؤنمهسین
نورون آزالماسێن، اوْدۇن سؤنمهسین
چێراغێم! من سنه آرخالانمێشام
شئعریم گؤزۆن کیمی دۇرۇ گؤرۆنسۆن
سؤزۆمده دونیانین نورو گؤرۆنسۆن
قوْیما کلمهلهریم قۇرۇ گؤرۆنسۆن
بۇلاغێم! من سنه آرخالانمێشام
آرزۇ یوْللارێندا قالمایێم گئری
ایلهاملا یارادێم نغمهنی شئعری
نسلیمین ان قدیم زیارت یئری
اوْجاغێم! من سنه آرخالانمێشام
آنا توْرپاق
آنا توْرپاق! دانما دؤندهر عئشقینی
یایلاق ائیله، یاماج ائیله سن منی
قانادێندان یارالانمێش قۇشلارێن
آغرێسێنا علاج ائیله سن منی
اۆرهک اوْلۇب بۇ سئودایا دۆشهنیم
ایستهمیشهم داغا قالخێم، دؤش ائنیم
چیچهک اوْلۇم، چیمهنینه دؤشهنیم
اؤرۆشۆنه آرخاج ائیله سن منی
گنج یئتیریب تر-تلهسیک ایتیرمه
یاز گئچمهمیش عؤمره خزان یئتیرمه
بیتیرهنده تیکان کیمی بیتیرمه
پالێد کیمی آغاج ائیله سن منی
اۇجالماغێم داش اۆسته داش قوْیماغێم
یاشاماغێم، آنلاماغێم، دۇیماغێم
اؤلمهگیمدیر گؤزهللیکدهن دوْیماغێم
گؤزهللیگه موحتاج ائیله سن منی
اییلمهز
اؤز عئشقی وار هر اۇجالێق زیروهنین
داغا تپه دئییلمهز کی، دئییلمهز
شیمشهکلهرین پنجهسینده دیدیلمهز
سئل آغزێندا یئییلمهز کی، یئییلمهز
دیری وارکی، تئز بۆکهسهن آغلارا
اؤلۆ وار کی، دایاق اوْلۇب ساغلارا
قارقالارێ قالدێراسان داغلارا
قارتال کیمی اؤیۆلمهز کی، اؤیۆلمهز
هر اۇجالێق بیر آلچاغا درد اوْلار
اۆزده گۆلهر، اۆرهیینده پرت اوْلار
عؤمرۆ بوْیۇ متین اوْلار، مرد اوْلار
سرت قایالار اییلمهز کی اییلمهز
درد
گؤیچه دردی هئچ واخت یاددان چێخمایان
زامان، زامان قارشێمێزا چێخان درد
قلبیمیزی کمان کیمی اینلهدهن
روحوموزو بیر یای کیمی سێخان درد
قارا نفهس قاسێرغانێ آندێران
بیزه چوْخ، چوْخ مطلبلری قاندێران
اۆزۆمۆزۆ شیلله کیمی یاندێران
باشێمێزدا شیمشهک کیمی چاخان درد
بیر ماحالی بیر گئجهده کیریدهن
عؤمرۆمۆزۆ گیله – گیله اریدهن
اوْغۇللارێ آغاج کیمی چۆرۆدهن
کیشیلری قایا کیمی یێخان درد
کۆل ایچینده هیس باغلامێش کؤمۆردۆ
یاغێش دؤیهن، سئل آپاران عؤمۆردۆ
اۆستۆن اوْلدۇ بیزی یێخدێ یۇمۇردۇ
چایلار کیمی اۆستۆمۆزه آخان درد
زامان بیزله نحس گتیردی، نحس ایدی نحس
حاق بیلیر کی حاققین، سسی سسدی سس
مین ایللـهرین سوْنراسێنا بسدی بس
مین ایللهرین اووهلیندهن باخان درد
شاعیرین «زیارتین قبول اوْلسۇن» کیتابیندان آشاغێدا بیر نئچه شئعر اوْخۇیاق، بۇ کیتابی «آشێق غلامرضا علیزاده».عرب آلفابئتینه کؤچۆرۆب.
کیتابین ایلکین وارغیندا زلیمخانین بؤیۆک بیر تاپشێرێغێ گؤزه دییر:
آغ ساققال سؤزۆ
اوْغــۇل ائلـه سـاخـلا قلبــی، اۆرهگیـن
گؤی کیمی بوْشالێب دوْلاندان اوْلسۇن
بیر قـالێـن کیتـاب وار، بیر قـالان کیتـاب
یــازانــــدا ائلـــه یــاز کیتـابینــی ســن
قالێنـدان اوْلماسێـن، قالاندان اوْلسـۇن
قوْشا سطرلر
باشێمێـزێـن آلتێنـا قــوْیــۇلان بــالێنجــا باخ
باشێمێزێن اۆستۆنده یئللهنهن قێلێنجا باخ
منـی اؤلـدۆرهن حیات نیفرهت ائدیرهم سنـه
منی یاشادان اؤلۆم هارداسان تئز گلسهنه؟
باشچێـدا بـاش اوْلانـدا، باختێـمێـزا گــۆن دۆشـهر
باشچێ باشسێز اوْلاندا، باختێمێز دۆیۆن دۆشهر
ازدیکجه ازدی تؤکدۆ، چئینهدیکجه چئینهدی
گـۆنـۆمۆزه باخ آللاه، گـؤر درد بیـزه نئیلـهدی
نــه یێخێــلانـا باخێــر، نــه یئــرینــدهن قــالخـانـا
واخت آخێر سۇلار کیمی، هئی چالخانا-چالخانـا
گؤر بۇردا بؤیۆک شاعیر نه دئییر، ائله بیزیم ائللهرین دردین دۆز آنلایێب و دۆز آنلادێر:
واختێندا آنلاسایدێن نهدیر خئیر-شریمیز
یئـرین بیـر طرهفینی اگهردی لنگهریمیز
دونیا قدیـم بیر کیتـاب، اوْخـۇنۇر واراق-واراق
اوْنۇ کیم قۇرتاردێ کی بیز اوْخۇیاق قۇرتاراق
نئجه کی شاعیرین اؤرنهک آثارینده گؤرۆنۆر، اوْ فلسفه و وطن باره ده گؤزها دۆشۆنجهلی دیر و آنجاق آللاه تانێیان و سئوگی سئوهر بیر اینسان دیر.
زلیمخان اؤز آثاریندهن ساوای بؤیۆک تۆرک شاعیرلرین شعرلرینده حیفظ دیر و بۇ اوْنۇ شعر دیل ایله دانێشێب و حاضیر جاوابا اوْلماغا یاردێم ائدیر، نئجه کی فوضولی و نسیمی دن شعر حیفظ دیر ائله اوْ قدهر و دییهک آرتێق اؤز چاغداشێنداکی شاعیرلرین شئعرلرینده حیفظ ایدیر و بۇ اوْنۇ اؤزۆ دئمیشگهن شئعر دئمهک ساحهسینده چوْخ باشارێغلێ ائدیر.
شئعرلری ساده و آنجاق یانسێلانمازدێلار، و چوْخ اۆرهگه یاتان و لطیف.
توْوۇز ماحالی
قوْناق اوْلدۇم توْوۇز آدلێ ماحالا
هر سینهده مین بایاتێ وار ایمیش
ایندی بیلدیم بۇ توْرپاغدا ائللهرین
نه دؤورانی، نه حیاتی وار ایمیش
آغێر ائللهر اۇستاد ایله اؤیۆندۆ
کؤنلۆ سازێن هاواسێ ایله دؤیۆندۆ
شهرین تاجێ بوْز آلقانلێ سؤیۆندۆ
شاعیرلیکده اصل-ذاتی وار ایمیش
آشێقـــلاری اوْخــــۇیـانـــدا نجفــــدهن
سئچیلمهدی سؤزۆ دۇردهن-صدهفدهن
بیر کلمـهسـی یایێنمـادێ هدهفــدهن
هـر سؤزۆنۆن یئددی قاتێ وار ایمیش
یاز ائلهییب ایلین قارلێ فصلینی
صنعتی ایله چوْخ اۇجالدێب نسلینی
آشێق میرزه یاندێراندا اصلینی
اوْد آلوْوۇن چاتاچاتی وار ایمیش
یۇرد یئری ایله دوْلان یۇردۇ-یۇوانێ
دینله بۇردا مئیلین چکهن هاوانی
اؤزۆم گؤردۆم یۆز یاشێندا جاوانێ
خصلتینده پوْلاد قاتێ وار ایمیش
آی زلیمخان قانادلانسێن شوْهرهتین
قوْی چوْخ اوْلسۇن بۇ توْرپاغا حؤرمهتین
بیل کی بۇردا شیرین سؤزۆن صؤحبهتین
میرزه کیمی بیر خییاطی وار ایمیش
شاعیرین چوْخلۇ شئعرلری ائله ایندی اوْنۇن دیریلیگیندهن آشێقلار و اوْخۇجۇلار آراسێندا یایغێندێر و ائله دئمهلی کی اۇستادێن بۆتۆن دۇرۇملارا و حالتلره شئعری وار، موغاما گرهک، آشێقلارا و یئنی اوْخۇیانلار و ...، غمده، کدر ده، سئویجنلرده و ... زلیمخانین اۇجا و گؤزه گلهن آثاری وار.
آنجاق زلیمخان اؤزۆ بیر آشێق اوْلاراق، اوْنۇن آشێق موسیقیسینده گؤزهل آثاری وار. شاعیرین آلتداکی شئعرلرین آشێقلار دئییشمهسیندهن یازمێشام:
دونیا
واختێندا اۇزادێب کؤمهک الینی
وئرمهدین منیمله ال-اله دونیا
نهییمه گرهکدیر واختێ کئچهنده
گؤیدهن قێزێل یاغدێر، لعل اله دونیا
آجێ یئل اۆستۆمدهن اسدیکجه اسدی
یاغان قار یوْلۇمۇ باغلادێ کسدی
گل منی بۇ قدهر یاندێرما بسدی
من کی نه کرمم نه للـه دونیا
یوْلسۇز یوْخۇشلاردا یوْردۇم دیزلری
آهێملا قۇرۇتدۇم گؤی دنیزلری
قالدێ کۆرهگیمده کندیر ایزلری
دردی درد اۆستۆندهن شلهله دونیا
غملی فیکیرلردهن چاتێلێب قاشێم
زلیمخان بۇ داغێ من نئجه آشێم؟
اوْ سنین داشێندێ بۇ منیم باشێم
نه قدهر ایستهسن گل اله دونیا
دونیا
آ بوْستانچێ! بوْستانێنا گۆوهنمه
دونیا اؤزۆ بوْستان اکهن دونیادێ
آغلار قوْیۇب آناسێنێ، توْرپاغێن
برهکهتینی گؤیه چکهن دونیادێ
اَیریسیده، دوْغرۇسۇدا یالاندێ
یوْل کسیب بختی الدهن آلاندێ
ایلان کیمی قێورێلاندێ، چالاندێ
لئیلهک کیمی تئز-تئز سکهن دونیادێ
سن گؤینهمه اؤزۆ چکسین دردینی
شئش وئرسهده گل اوْیناتما مردینی
یاشاتمادێ نسیمی تک مردینی
باش آپاران زهره تؤکهن دونیادێ
سوْراخ بیتهر، سیرر گیزلهنهر، سؤز باتار
گــۆنــهش دوْغــار عزیزلـهنـهر تئـز باتار
آی زلیـمخـان دیش تـؤکـۆلـهر، اۆز باتار
قۇردۇغـۇنـۇ بیر-بیر سـؤکـهن دونیـادێ
شاعیرین زیارتین قبول اولسون کیتابیندان آرتێق شئعرلر اوْخۇیاق:
داغلار
سندهن آیرێلاندا بیر آه چکمیشهم
کرم تک یاندێرێب آه منی داغلار
دارامێر ساچێمێ سنسیز کۆلهکلهر
سنسیز هئچ اوْخشامێر مئه منی داغلار
شیرین گؤرۆشلهرین عؤمرۆ کم اوْلار
گؤزۆم یاشلا دوْلار، کؤنلۆم غم اوْلار
جننهتیم چئوریلیب جهنم اوْلار
اوْلماسام داغلارێن مئهمانی داغلار
هر درددهن خبهردار، هر ایشدهن حالی
شایێردێ داشێیان مین قیل-قالێ
زلیم خان دۆشسه ده سندهن آرالێ
ساخلا گؤزۆن اۆسته «بهمنی»* داغلار
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
زلیمخان یعقوب
زلیمخان یعقوب 2/1/1950 اینجی ایلده گورجستان جمهورییتینین بولنیسی ائلینین«کپنکچی» کندینده آیدین بیر عایله ده دونیایا گلدی. آتاسی فن معلیمی اوْلسادا ادبییاتا اۆستونلوک وئریردی. آناسی گۆللو خانیم تۆرک فولکولورونون یاخشێ بیلهنی ایدی. اؤزللیکله بایاتیلار، ناغیللار، داستانلار ساحهسینده تانینمیش بیلهنلردهن ایدی. آیرێجا آنا طرفینده دهیرلی شاعیرلر واریدی. بویوک ددهسی«آلخاص آغا حاج عالی اوغلو»نو تانێمایان یوخ ایدی.1967 اینجی ایلده دوْغما کندینده اوْرتا مکتبی قۇرتارێب آذربایجان دؤولت بیلییوردونون کیتابخانهچیلیک فاکولتهسینی بیتیردی. ادبی یارادێجیلیغا 15 یاشینداایکن «مئشهبی» آدلێ لیریک شعرله باشلادێ. ایلک شعری بولنیسینین «غلبه بایراغی» غزئتهسینده یایێنلاندێ. 1968 ایجی ایلینده باکییا یئرلهشدی. ادبی، اجتماعی فعالییتینی باکینین ایستی قۇجاغێندا آذر کیتاب تشکیلاتیندا ساتیجی، باش ساتیجی، شعبه مودورو، کؤنۆللو کیتاب سئورلر جمیعتینده مرکزی یایین مودورو، یازیچی نشرییاتیندا ادبی شعبه مودورو کیمی وظیفهلرینده باشلادێ 1995 و 2000 ایجی ایللر ایکی کره اولاراق آذربایجان میللی مجلیسینه باکیدان میللت وکیلی سئچیلدی
شاعیرین چاپ اوْلۇنموش اثرلری:
1ــ کؤنلومون سسی گنجیلیک 1980 باکی
2ــ یولوم ائلدن باشلانیب یازیچی 1981 باکی
3ــ اود آلدیغیم اوجاغلار یازیچی 1989 باکی
4 ــ بیز بیر عشقین بوتاسییق یازیچی 1989 باکی
6 ــ زیارتین قبول اولسون گنجلیک 1991 باکی
7 ــ شاعیر طالعی (فرانسیزجا ) گنجیلیک 1991 باکی
7 ــ شاعیر هارایی گنجیلیک 1995 باکی
9 ــ بیر الی تورپاقدا بیر الی حاقدا آذربایجان 1997 باکی
9 ــ بویاشیل آغاجین آلتی بیزیمدی آذربایجان2000 باکی
10 ــ سؤز جامی ( گورجو دیلینده ) آذربایجان2000 باکی
10 ــ زلیمخان یعقوب ( فوتو آلبومو ) آذربایجان2001باکی
12ــ سنی سئومک اوچون گلدیم دونیایا اوجاق 2003 استانبول
13 ــ زلیمخان یعقوب یاشایشی و بیرنئچه شعرلری بیلفئلد آلمان
14 ــ زلیمخان یعقوب. نیظام الدین اونک آنکارا 2003
15 ــ من سنین قلبینه نئجه یول تاپیم آذربایجان 2004 باکی
16 – قایێداق اووهل کی خاطیرهلهره گنجلیک 2005 باکی
17 – گؤزلریمین نورو دوغولدوغوم بوتورپاق پئداگوژییا 2005 باکی
18 – من بیر داغچییام پئداگوژییا 2006 باکی
عدالتی دینلهدیم
کیم کئچهردی اوْ کئچدییی یوْللارێ،
کیم آشاردێ اوْ آشدێغێ یاللارێ،
کیم وۇراردێ اوْ وۇردۇغو خاللارێ،
افسانهنی، حقیقهتی دینلهدیم،
بیر مجلیسده عدالتی دینلهدیم،
بارماغێندا اوْد اوْلمۇشدو تزهنه،
بیز یانێرێق اوْجاغا نه، کؤزهنه،
داش دئیهردیم آلێشمایێب دؤزهنه،
«یاندیم» دئیهن طبیعهتی دینلهدیم،
بیر مجلیسده عدالتی دینلهدیم،
تئللهره باخ، نه حیکمتدی، نه سیردی،
یئنه قلبیم گوللـهرینه اسیردی،
قێلێنج کیمی دوْغرایێردێ، کسیردی،
پردهلهرده جسارهتی دینلهدیم،
بیر مجلیسده عدالتی دینلهدیم،
هئچ بیلمهدی سوْیۇق ندی، ایستی نه،
باش ائندیردی قارا سازێن اۆستۆنه،
تالان ائتدی، دۇردۇ جانێن قصدینه،
نئچه - نئچه حیکایهتی دینلهدیم،
بیر مجلیسده عدالتی دینلهدیم،
کرم داغدا لهلهسینی ایتیردی،
عابباس کؤچۆ یۇرتدان - یوردا اؤتۆردو،
غریب اؤزۆن شاه صنهمه یئتیردی،
آیرێلێق دان شیکایهتی دینلهدیم،
بیر مجلیسده عدالتی دینلهدیم،
صؤحبهتینی باخێش دئدی، گؤز دئدی،
طاهیر یئنه زؤهرهسینه دؤز دئدی،
واقیف جوْشدۇ، گؤزهللـهره سؤز دئدی،
دؤنه – دؤنه محببتی دینلهدیم،
بیر مجلیسده عدالتی دینلهدیم،
زیـلی، بمی بیر – بیریندهن تزه - تر،
سس - سوْراغا گلدی وۇرغون، علسگر،
مین نفهره لایلا چالدێ بیر نفهر،
اؤلمهز اوْلان بیر صنعهتی دینلهدیم،
بیر مجلیسده عدالتی دینلهدیم،
گوزهلدیر
پاییز کؤورهلدهندیر، باهار جوْشدۇران،
منی سرت ائلهیهن قێش دا گؤزهلدیر،
اۆرهیین داشدێمێ دئمه، ائی اینسان،
دویماغی باجارسان، داش دا گؤزهلدیر،
بیر گؤزهل چێخاندا چمهنه، دۆزه،
فیکیر وئر یاناغا، نظهر سال اۆزه،
گؤزهللیک باخارمێ ایرییه، دۆزه ؟
دئمه کی، ایریدی قاش دا گؤزهلدیر،
«زلیمخان» اوْلماسین نه آه، نه آمان،
آغرێدان آغلاماق یاماندێر، یامان،
سئوینجین قلبینی دوْلدۇران زامان،
یاناخدان سۆزۆلهن یاشدا گؤزهلدیر،
بیز نییه سئومییهک بیر - بیریمیزی
یئر گؤیۆ، داغ داغێ، داش داشێ سئودی،
تانرێ ناخێش وۇردو نقاشی سئودی،
گؤز گؤزه بوْیلاندێ، قاش قاشێ سئودی،
بیز نییه سئومییهک بیر - بیر یمیزی،
چمهنلهر توْرپاغا خالی چکیرسه،
خالێدا یاشێلێ، آلی چکیرسه،
آری چیچهکلهردهن بالێ چکیرسه،
بیز نییه سئومییهک بیر - بیر یمیزی،
اۇلدوزلار سایرێشێب گؤز وۇرۇر آیا،
چئشمهلهر چاغلایێب تؤکۆلۆر چایا،
سئوهنلهر گلیرسه هر گۆن دونیایا،
بیزنییه سئومییهک بیر - بیر یمیزی،
گۆل شئهدیدهن گۆج آلێر، مامێر قایادان،
گؤز اوْد دان قێزارێر، چیچهک هایادان،
سۆزۆلۆب گلیرسه کؤکدهن، مایادان،
بیز نییه سئومییهک بیر - بیر یمیزی،
عؤمور گؤز قێرپیمی، فیرصهت آزدێسا،
کؤنۆل سوْن نفس ده سێنان سازدێسا،
اۆچۆب الیمیزدهن گئدن یازدێسا،
بیز نییه سئومییهک بیر - بیر یمیزی،
عؤمرۆن هم سئوینجی، هم آهێ وارسا،
پروانه یانغێسێ، شمع آهێ وارسا،
آدهمین جننهت ده طاماحی وارسا،
بیز نییه سئومییهک بیر - بیر یمیزی،
یاغێش گؤزهللـهرین اؤپۆر اۆزۆنۆ،
داملا پێچیلتێلا دئییر سؤزۆنۆ،
شلاله قایادان آتێر اؤزۆنۆ،
طوفان داغێ سئویر، دالغا دنیزی،
بیزنییه سئومییهک بیر - بیر یمیزی،
قایێداق اووهل کی خاطیرهلهره
بۇ گۆن دهن صاباحا اۇزانماسێن ال،
هله صاباحلارا باش وۇرمایاق گل،
نئجه یاشامێشێق میلیون ایل اووهل،
گۆلـلـهر شئهه باتسین، چیچهکلهر زره،
قایێداق اووهل کی خاطیرهلهره،
ایلک سئوگی چیچهیی هاردا آچیلیب،
کیمین چین گؤیهریب چمهن بیر اینجی،
سئودا یوْللارێنا جان آتان گؤزل،
نه سن بیر اینجی سن، نه من بیر اینجی،
آنالار نه قدهر اوْغۇللار دوْغۇب،
مجنونلار دوْغۇلوب بلکه مین کره،
قایێداق اووهل کی خاطیرهلهره،
عشقین سارالمایان چؤهرهسی سن اول،
توْخۇمو من اوْلۇم، پؤهرهسی سن اول،
آشێق بیر هفتهلیک داستان باشلاسا،
طاهیری من اوْلۇم، زؤهرهسی سن اول،
شئهلی چمهنلهردن گۆل دره - دره،
قایێداق اووهل کی خاطیرهلهره،
آلدادان، آلدانان، ساتدێران ساتان،
دونیانێن ایشلهری مزهدی هله،
اینسانین اینسانا موناسیبهتی،
تیکان دی، قاندالدێ، نئیزه دی هله،
کؤهنه خاطیرهلهر دینسین، دانیشسین،
تزه خاطیرهلهر تزهدی هله،
قایێداق اووهل کی خاطیرهلهره،
بۇ گۆن کی سئوگیلهر خاطیرهلهشمیر،
بۇ گۆن خاطیرهیه دؤنمهک چتیندی،
سوْیۇق اۆرهکلهرده اؤلۆر دوْیغۇلار،
ایستی اۆرهکلهره ائنمهک چتیندی،
آغرێدان، عذاب دان، یاس دان، قایغێ دان،
دانێشماق چتیندی، دینمهک چتیندی،
اؤز سئوگی پایێنی گؤتۆرسۆن هره،
قایێداق اووهل کی خاطیرهلهره،
منیم بو کؤلگه ده بیر خاطیرهم وار
ساخلایا بیلیردیم واختێ، ساعاتی،
یاشایا بیلیردیم عؤمرۆ، حیاتی،
شیرین بیر اوْخشاما، کؤورهک بایاتی،
بۆتون عؤمرۆم بوْیۇ اوْنۇتمادێغیم،
واختین اللـهریمه کئچدییی چم وار،
منیم بو کؤلگه ده بیر خاطیرهم وار،
باشێمین اۆستۆنده بارلێ بیر بۇداق،
بۇداغێن آلتێندا اوْدلۇ بیر دوْداق،
ایللهردی آغلایێر اوْردا بیر بۇلاق،
یارپاقلار اۆستۆنده هله ده نم وار،
منیم بو کؤلگه ده بیر خاطیرهم وار،
اۆز کؤزه دؤنمۆشدۆ یاناقلار زره،
آرخادا اۇچۇروم، قارشێدا دره،
هر اینسان عؤمرۆنون خاطیرهلهره،
یئتدیی مقام وار، چاتدیغێ دم وار،
منیم بو کؤلگه ده بیر خاطیرهم وار،
بۆرۆنوب غرق اوْلۇب یاشێل تۆللـهره،
نغمه تک آخاردێ صاف کؤنۆللـهره،
حئیف تئز قاریشدێ سوْلان گۆللـهره،
ایندی اۇزاقلاردا بیر بختی کم وار،
منیم بۇ کؤلگه ده بیر خاطیرهم وار،
تۇتور بیلدییینی یارادان خالیق،
ائله بیل دریادان آیرێلیر بالێق،
یاش کدهر گتیریر، زامان قوْجالێق،
گؤزۆمده حسرهت وار کؤنلۆمده نم وار،
آغاج کؤلگهسینده بیر خاطیرهم وار،
منیم بو کؤلگه ده بیر خاطیرهم وار،
قالاردیم
داغلار منه گل - گل دئسه اۆرهکدهن،
گلیب ائله بۇ یئرلهرده قالاردێم،
طبیعهتله سئوینجیمی، دردیمی،
بؤلۆب ائله بۇ یئرلهرده قالاردێم،
نفسیمده یاشاداردێم عطرینی،
عزیزلهردیم چیچهکلهرین خطرینی،
عؤمرۆن - گۆنۆن قیمتینی، قدرینی،
بیلیب ائله بۇ یئرلهرده قالاردێم،
نه گؤزهل دی بۇ یئرلهرین لالاسێ،
من گئتسهم ده کؤنلۆم بۇردا قالاسێ،
سئوسه منی بیر نامردین بالاسێ،
اؤلۆب ائله ائله بۇ یئرلهرده قالاردێم،
بۇ سئوینجی آلما منیم الیمدهن
دۆز آدێملا دوْغرۇ یوْلۇ، گنجلیییم،
گئری دۇرما یاغسا دوْلو گنجلیییم؛
اۇزون یاشا دلی - دوْلو گنجلیییم،
دیل نغمهلی، دوْداق سؤزلۆ، اۆرهک شن،
بۇ سئوینجی آلما منیم الیمدهن،
قارلێ ذیروه شؤهرهتیم دی، تاجێم دی،
داغ قارداشێم، یاشێل یایلاق باجێم دی،
کؤنلۆم یئنه یۆکسهکلهردهن باج اۇمدو،
چؤکهن دۇمان، ائنهن بۇلود، گلهن چن،
بۇ سئوینجی آلما منیم الیمدهن،
بۇ دۇنیادا صؤحبهتیم وار، دمیم وار،
بۇ دریادا عؤمۆر آدلێ گمیم وار،
بۇ توْرپاغدا بیچیلمهمیش زمیم وار،
واختسێز اجهل، یئتیشمهمیش هله دن،
بۇ سئوینجی آلما منیم الیمدهن،
نغمه قوْشۇم تاریخینه، یاشێنا،
هم دم اوْلۇم باهارێنا، قێشینا،
قوْی دوْلانێم آنا یۇردون باشێنا،
سوْن آیرێلیق، نه سن تلهس نه ده من،
بۇ سئوینجی آلما منیم الیمدهن،
ظارافات ائیلمه
ظارافات ائیلهمه قۇربانێن اوْلۇم،
بۇ دۇنیا ظارافات مئیدانی دئییل،
قارێشقا یئریشی راحات یئریش دی،
بو مئیدان کؤهلهن آت مئیدانی دئییل،
اوْینادێب چوْخ شئیی اۇمار اوْیناما،
ائتسه ده رۇحونو خۇمار، اوْیناما،
سن بۇ قۇمار بازلا قۇمار اوْیناما،
ظارافات گلمهسین سنه بۇ دونیا،
چوْخ یئرده قبرینی قازان اوْلاجاق،
باشێن قایناماغدان قازان اوْلاجاق،
سانما یاشاماغێن آسان اوْلاجاق،
ظارافات گلمهسین سنه بۇ دونیا،
یوْخسۇللوق یوْخسۇلون باغرێنا اوْخدۇ،
معدهسی توْخلارێن مزهسی توْخدۇ،
فیل وار قارێشقاجا حؤرمهتی یوْخدۇ،
ظارافات گلمهسین سنه بۇ دونیا،
آمان آللاه
آدم بیر بۇغدا یئمیشدی، ایندی زمی یئیهنلهر وار
آج قالمێشام دئیه دئیه، بو عالمی یئیهنلهر وار
ایشتاها باخ آمان آللاه
داشدا اوْلسا اریدهسی، باشدان هۆندور قارێنلار وار
حاضیرینا ناظیر اولان، قارێن یۆکلو هارێنلار وار
تاماها باخ آمان آللاه
بیرجه قارێش توْرپاق اۆسته، اؤلدۆرهنلهر اؤلهنلهر وار
خالقی آلێب چؤرهک کیمی، تیکه تیکه بؤلهنلهر وار
گۆناها باخ آمان آللاه
بیراژدهها آغێز آچێب، چایلار اوْنا بس ایلهمیر
هله کی آغزێ سۇدادی، چوْخ هۆندوردهن سس ایلهمیر
تیمساحا باخ آمان آللاه
بو دئییرمان دنی یئدی،کئچیب بیزی اؤیۆتمهیه
باسێلمالێ دۆیمهلهر وار، دردیمیزی بؤیۆتمهیه
سیلاحا باخ آمان آللاه
قۇردالاسا قۇردو چێخار، درینه گئتمک ایستهمیر
اۆزۆ یئردهن ائله دؤنۆب، بیزی ائشیتمهک ایستهمیر
آللاها باخ آمان آللاه
اؤلدۆرور
منی بیر دوْست تؤهمهتی
نه ده بیر قارغێش اؤلدۆرور.
نه باشێما دَیهن یاغێش دوْلۇ
نه یاغان یاغێش اؤلدۆرور.
نه رنگی سارالان پایێز
نه ده کی، قار – قیش اؤلدۆرور.
عزرائیلین خبهری یوْخ،
منیم ایکی جللادیم وار،
منی جۆت باخێش اؤلدۆرور
گیزله نیب
اۆرهییمده نئچه – نئچه
یاس قارێیێب، وای گیزلهنیب
هیمه بنددی گؤزلهریمده،
نئچه چئشمه، چای گیزلهنیب
اۆرهییمی کیمه آچێم ؟
درد الیندهن هارا قاچێم ؟
دۇمان قوْیمۇر اێشیق یاچێم
بۇلودومدا آی گیزلهنیب
داغلار آلتدا نلهر یاتێر،
یاتێر، داغ – درهلهر یاتێر.
ایچیمده نعرهلهر یاتێر،
روحومدا هارای یاتیر
کسیلهر
بو مئیدان قانلێ مئیداندی
هئی بۇردا باشلار کسیلهر
نه اۆرهکدهن درد آزالار،
نه گؤزدهن یاشلار کسیلهر
اۆستۆموزه قوْنماق اۆچون،
شاختالاردا دوْنماق اۇچون،
باش داشێنی یوْنماق اۆچون،
دوْغرانار، داشلار کسیلهر.
قیسمتی قار، قیروْو بیزیک،
اسیر بیزیک، گیروْو بیزیک،
هر اوْوچۇیا بیر اوْو بیزیک،
بؤلهرلهر، قاشلار کسیلهر.
آذربایجان
هاردا منی گۆل قوْینۇندا دوْغۇران
خمیریمی گؤز یاشێیلا یوْغۇران
بئشیییمده لای- لای بالام چاغێران
آذربایجان منیم باختسیز آنام اوْی...
نئچه مین ایل حسرتینده یانام اوْی...
سلام وئرسهم یئللهر آلێب گؤتۆرسه
اۇجا داغدان آلا گؤزه یئتیرسه
کوْر سسیمی گؤی خزره یئتیرسه
خزر جوْشوب زنجیرینی قیرسا اوْی...
حؤکم ائتسه بو سرسم1 گئدیش دورسا اوْی...
خبر آلسام موغانێمدان، میلیمدهن2
نازلێ قۆزئی، اوْ نفت قوْخان3 گؤلۆمدهن
کیم دئمیش کی دوشموش آدێ دیلیمدهن
آذربایجان، منیم تایسیز یوردوم اوْی...
اؤلمهز عشقیم، ایچیمدهکی دردیم اوْی...
گؤنلۆمه تک کعبه، قێلدیم سنی من
سن سیز نئیلیم غۆربهت ائلده گۆنۆ من
سن سیز نئیلیم جنّتی من، حوری من
آذربایجان منیم تاج وْ تختیم اوْی...
اوْیانماز مێ؟ کوْر اوْلموش بو بختیم اوْی...
منه اومود کیمی باخ
منه اومود کیمی باخ- دوْغرۇلدوم گۆمانێنی،
منه اێشیق کیمی باخ- داغێدێم دۇمانێنی،
منه سئوگی کیمی باخ- دؤنوم محببتینه،
منه اینام کیمی باخ- سینهگریم چتینه،
منه سحهر کیمی باخ- چۆرولوم صاباحینا،
منه سئوینج کیمی باخ- نقطه قوْیوم آهینا،
منه باهار کیمی باخ- یاشێللانێم،آللانێم،
منه پاییز کیمی باخ- شیر لهنیم،باللانێم،
منه حیات کیمی باخ- هر گۆن قاینایێم،داشێم،
باخ،منه نئجه باخێر آتام،آنام،قارداشێم
نه قدر کی،باخێرسان منه بارماق آراسێ،
قطعی ساغالان دَییل اۆرهییمین یاراسێ،
دئمهک قلبیمده کدهر،دئمهک سینهمده داغسان،
بو گدیشله،ای اینسان،
نه من یۆکسلهجهیهم،نه سن اۇجالاجاقسان
گئدهسن
یاتما بۇ یوْللاردا،یوْلچۇ قارداشیم،
گرهک بۇ یئرلهری گؤرۆب گئدهسن،
سؤز آلێب گۆللـهرین گۆل دوْداغێندان،
نغمهلهر چلهنگی هؤرۆب گئدهسن،
باغلا اؤز میلینی بنده،برهیه،
گؤز یۇمماق اوْلارمێ بۇ منظهرهیه؟
بیردفعه وئریلیر عؤمۆر هرهیه،
گرهک میوهسینی دریب گئدهسن،
یاتماغا گلمهدین سن بۇ حیاتا،
اینانما یاتانلار منزیله چاتا،
اینصافمی یۇخولار باشێنی قاتا؟
عؤمرۆنو یئللهره وئریب گئدهسن؟
آلیشیب یانماسان گوْر اوْجاق کیمی،
عشقین گۆل آچماسا بۇ توْرپاق کیمی،
قوْرخۇرام دونیایا بیر قوْناق کیمی،
ائله غریب گلیب، غریب گئدهسن
آراز کناریندا
هر یئرده داغلارێ یاشێل گؤرمۆشهم
آراز کناریندا سارێ دێ داغلار
بۇردا اۆرهییمین داغێ، دوْیۇنو
بۇردا ساچلارێمین قارێ دێ داغلار
جان آتدێم قوْینۇنا اۇچا بیلمهدیم
هئچ نهیی گؤرۆش دهن اۇجا بیلمهدیم
آچدێم قوْللاریمێ قۇجا بیلمهدیم
یئتیم اوشاق کیمی زاریدێ داغلار
گؤینهدی سسیمدهن هر داش، هر قایا
"آراز،آراز" دئییب یالواردێم چایا
دئدیم یایلێغیمێ آپار اوْ تایا
بلکه یاراسێنێ سارێدێ داغلار
کؤنۆل نغمهسینی ائندیرمهز پسه
وئررهم جانیمێ جان دئیهن کسه
دیلیندهن اؤپهرهم هر کیم سؤیلهسه
داها طالئعیندهن یارێدێ داغلار
آذربایجان تورپاغئ یام
بۇ داغ منیم اؤز داغێم دێ
من بۇ داغێن بۇداغێیام
چمهنینده کؤزه دؤنمۆش
شعلهلنمیش چیراغێیام
بۇ داش منیم اؤز داشێم دێ
اؤز تاریخیم، اؤز یاشێم دێ
قایا، مغرور قارداشێم دێ
اوْنۇن سسی، سوْراغێیام
بۇ یوْل منیم اؤز یوْلۇم دو
اوْ تای، بۇ تای ساغ- سوْلۇم دو
خزهر سینهم، کوْر قوْلۇم دو
خان آرازێن فئراغێیام
سئچمهلییهم تۆک دهن تۆکو
آغیردێ چیینیمین یۆکو
کؤکۆم دده قۇرقود کؤکۆ
قاراجا اوْغلان بۇلاغێیام
دئمهسینلهر گلدی- گئدهر
کئچیرمهرهم عؤمرۆ هدهر
اؤلهنده ده قلبیم قدهر
آذربایجان تورپاغێیام
آراز اۆسته
آراز اۆسته بیر آه چکدیم، آی ائللهر
آراز گؤرهن، نیسگیلیمی دۇیدومو؟
بیر گؤرهیدیم بۇ آمانسێز آیرێلیق
داغ چکمهمیش بیرجه سینه قوْیدۇمو؟
نه دۆشۆنور یۇردون اوْغلو بیلمیرهم
کوْرلاشدێمێ حیسّی، آغلێ، بیلمیرهم
یوْللار باغلێ، سینه داغلێ بیلمیرهم
اوْ طرهفده ماتم دیمی، توْی دۇمو؟
خزینهسی یاد ائللهرده پایلانێر
ملحهم سیزدی یارالارێ هوْولانێر
منه سارێ نئچه شههر بوْیلانێر
تبریزدیمی، مرنددیمی، خوْی دۇمو؟
قان اۇتدۇردون نئچه- نئچه مرده سن
گۆج قوْیمادۇن ایگیدده سن ارده سن
سالدێن بیزی بیر چکیلمهز درده سن
ظالێم حسرهت، ایستهدییین بۇیدۇمو؟
دۆنیانین یاخشی شئعری
نۇرلۇ گؤزده بسلهنیر، اوْدلۇ جاندا یارانێر
چاخێر شیمشهکلهر کیمی، بیرجه آندا یارانێر
گاهێ قانلێ داوالاردا، گاه زینداندا یارانێر
دۆنیانێن یاخشێ شئعری هر گۆن یازێلان دئییل!
خزینهسی تۆکهنمهز آغێر ائلدی، اوْبادێ
دیلقهمین مکتۇبۇنۇ اؤپهن "بادی-صبادی"
شهرییارین دیلیندهن قوْپان "حئیدربابا"دی
دۆنیانێن یاخشێ شئعری هر گۆن یازێلان دئییل!
دۆنهن درین بیلدییین بۇ گۆن دایاز گؤرۆنۆر
یازدێغێن یازێلاردا نه قێش، نه یاز گؤرۆنۆر
ضعیفلهر بوْللۇغۇندا یاخشێلار آز گؤرۆنۆر
دۆنیانێن یاخشێ شئعری هر گۆن یازێلان دئییل!
اوْغۇلسان، آخارێنا، ضربهسینه، قارشێ دۇر
اوْ ظۆلمه، عداوهته، خییانهته قارشێدێر
محمد عاکیف ارسوْیۇن سرت "ایستیقلال مارشێ"دێر
دۆنیانێن یاخشێ شئعری هر گۆن یازێلان دئییل!
دوْغۇلان چوْخ اوْلسا دا، نئیلهسین دوْغان آنا
هر گۆن دۆنیایا گلمیر نه یۇنۇس، نه مؤولانا
داهیلیک ذرره-ذرره هوْپۇر ایلییه، قانا
دۆنیانێن یاخشێ شئعری هر گۆن یازێلان دئییل!
قلب اینجهله-اینجهله ایینهیه ساپ اوْلسا دا
جان قۇرۇیا-قۇرۇیا قۇرۇیۇب چؤپ اوْلسا دا
قالاق-قالاق یازێلار یێغیلیب چاپ اوْلسا دا
دۆنیانێن یاخشێ شئعری هر گۆن یازێلان دئییل!
کؤکۆ قدیمدهن قدیم، آدمنهن، نۇحدان گلیر
قارێشێب قاندان کئچیر، سۆزۆلۆب رۇحدان گلیر
رۇح دا، قان دا، نفس ده قادیر آللاهدان گلیر
دۆنیانێن یاخشێ شئعری هر گۆن یازێلان دئییل!
من ائله بیلیردیم...
اۇلۇ اوْزانێمیز یۇنۇس ائمره حضرتلهرینه
"منی منده گئزمه، منده دییلهم"
مچ گرهک یوْخۇینۇیش سنی گزمهیه
ائللهریم لوْخۇنان بۇداقداسانمێش
یاشێل زمیلهره باخدێم، دۆشۆندۆم
سپیلهن دن کیمی توْرپاقداسانمێش
پتهکده، آرێدا، بالدا، چیچهکده
باردا، برکهتده، دۇزدا، چؤرهکده
اۇلۇ سئوگی کیمی جاندا، اۆرهکده
شیرین نغمه کیمی دوْداقداسانمێش
اوْد کیمی باخێشدا، نۇر کیمی اۆزده
رۇح کیمی بدنده، گۆن کیمی گؤزده
قان کیمی داماردا، گۆج کیمی دیزده
سئس کیمی کؤنۆلده، قۇلاقداسانمێش
عؤمرۆمه ناخێشسان، کؤنلۆمه یارسان
هایانا بوْیلاندێم، هر یئرده وارسان
گۆلسهم دوْداغێمدا چیچهک آچارسان
آغلاسام یاش کیمی یاناقداسانمێش
یاغدێن وارلێغیما قارلا، یاغێشلا
هوْپدۇن ایلیییمه نۇرلۇ باخێشلا
باغێشلا یۇنۇسۇم، منی باغێشلا
من ائله بیلیردیم اۇزاقداسانمێش!
تاپشێرێق
تۆرکییهیه گئدیرسهن، اۇغۇرلار اوْلسۇن سنه
دۇمانلێ سۇآللارا آیدێن بیر جاواب گتیر
بیز نیی دۆشۆنۆرۆک، بیزی ده دۆشۆندۆرۆر
لاپ یئرین دئشیییندهن آختار اوْنۇ تاپ گتیر
هله چێخا بیلمیریک قانلی-قاداهجی یاسدان
بالالارێمیز شهید، دردیمیز دیلده داستان
ایستامبۇلدان، بۇرسادان، ارزۇرۇمدان، سیواسدان
یارامێزی اؤلچمهیه ایینه گتیر، ساپ گتیر!
قوْندارما یازێلارێن لذذهت گزمه دادێندا
اؤلمهز کیتابلار قالێر نسیللهرین یادێندا
بۇردان بیر کیتاب آپار آزربایجان آدێندا
اوْردان تۆرکییه آدلی اۇلۇ بیر کیتاب گتیر!
یۇنۇسۇ نه اۇجالدێب سؤز مۆلکۆنۆن تاختێنا
مؤولانا هاردان دوْغۇب میللهتیمین باختێنا
آتیللادان آینا تۇت آتاتۆرکۆن واختێنا
قایالار سیر وئرمهسه سینهسینی چاپ گتیر!
بۇ اۆرهک سنده یوْخسا اوْ مئیدانا گیرمه سن
عؤمرۆنۆ هدر وئریب، واختێنی ایتیرمه سن
تۆرکۆن اۆرهیی بوْیدا تۆرکییه گئتیرمهسهن
نه اؤزۆنه زحمهت وئر، نه بیزه عذاب گتیر!
فاجیعهسیدیر
قوْجامان پالێدلار چوْخ گؤزهل بیلیر
هر شیمشهک بیر داغێن فاجیعهسیدیر!
آچێلماز چیچهیی، باللانماز بارێ،
قێریلماق بۇداغێن فاجیعهسیدیر!
فلاکهت ایستهر کی، آسدێرا، آسا
بوْیۇ گؤرۆنهنین باشێندان باسا
قارا گۆن آغ گۆنۆ دؤندهرهر یاسا
هر قارا بیر آغین فاجیعهسیدیر!
دۇرماز قاباغێندا تۇفانێن، یئلین
آغزێندا یئم اوْلار هر داشقێن سئلین
شیل اوْلماق آدامێن، قۇل اوْلماق ائلین
کۆل اوْلماق اوْجاغێن فاجیعهسیدیر!
هاوالار سوْیۇقدۇر، آرالار سرین
گۆللـهلهر قانسێزدیر، یارالار درین
قاندال آیاقلارێن، بۇخوْو اللـهرین
قێفیللار دوْداغێن فاجیعهسیدیر!
بیرینین یئرینده بئشی یوْخدۇسا
گۆللییه وئرمهیه دؤشۆ یوْخدۇسا
یوْلۇندا اؤلمهیه کیشی یوْخدۇسا
وطهنین، توْرپاغێن فاجیعهسیدیر!
فۇضۇلی-صابیر
گؤزهللییه، گؤزهله کؤنلۆنۆ باغلایاندا
فۇضۇلی "حئیرهت!" - دئدی
میللهتینین حالێنا گۆلهنده، آغلایاندا
صابیریم "غئیرهت" - دئدی!
حئیرهت ایله غئیرهتی یوْغۇردۇلار، یاپدێلار
بۇ اؤلۆملۆ دۆنیادا بیر اؤلمهزلیک تاپدێلار؟!
هر بیری بۇ دۆنیادا حیات قدهر قالاسێ،
آزربایجان شئعرینین
بیری حئیرهت قالاسێ!
بیر غئیرهت قالاسێ!
منیم دردیم
دئمه سنین نه دردین وار
دردلی دیلیم - منیم دردیم
ائلیمدهن الی بوْش گئدهن
آیێم، ایلیم - منیم دردیم
یوْخ بابهکیم، یوْخ قوْرقۇدۇم
چالێنماز قوْپۇزۇم، اۇدۇم
یۇرد یئرینده سؤنهن اوْدۇم
قالان کۆلۆم - منیم دردیم
لوْغمان عاجیز، یارا درین
گؤزۆم آغلار سرین-سرین
تاغێ چؤکمۆش خۇدافهرین
سێنان بئلیم - منیم دردیم
حسرهت گؤرۆب، بوْیۇن بۆکدۆ
بۇ تبریزدی، اوْ کرکۆکدۆ
بیر دانێشماز آغێر یۆکدۆ
داشان سئلیم - منیم دردیم
گئدهنمیرهم یاسا، توْیا
تاریخ بۇنا نه آد قوْیا
مرهنده زنجانا، خوْیا
چاتماز الیم - منیم دردیم
اؤز ائوینه قوْناق دۆشهن
یۆز یئرینه یاماق دۆشهن
یاخێم اوْلۇب اۇزاق دۆشهن
اوْبام، ائلیم - منیم دردیم
چنلیبئلیم، چئشمهم، چایێم
اۇنۇدۇلان حاققێ-سایێم
کسیلئهن نعرهم، هارایێم
سۇسان دئلیم - منیم دردیم
ساچێم آغدێ، باختیم قارا
تاپداغ اوْلدۇم هر چاپارا
توْرپاق کیمی پارا-پارا
بؤلۆم-بؤلۆم منیم دردیم
قلبیم سینهمده یاسدادێ
قێلینجیم قێندا پاسدادێ
اۆمۆدۆم یینه دوْستادێ
اۆمۆد یوْلۇم - منیم دردیم
داها بئسدی، کؤنلۆم، آیێل
سسین گلسین، سئچیل، سایێل
یارالانمێش شاه ایسماعیل
سۇلتان سلیم - منیم دردیم.
من پییادا، کدهر آتلێ
من قانادسێز، اوْ قانادلێ
مۆشفیق، جعفر، وۇرغۇن آدلێ
واختسێز اؤلۆم - منیم دردیم
سایدێغێنی سایدێ حیات
آرزۇلارێم اوْلدۇ بایات
باخ بئله گۆن، بئله حیات
بئله ظۆلۆم - منیم دردیم!!!
یاشامێشام
آیلار، ایللهر الینده اؤتۆب گئتدی گئنهلیییم
هئچ اوْلمادی حیاتدا راحاتلێغیم، دیندیییم
شئعرسیز کئچهن گۆنۆم وارلێغیمدا هئچلیییم
شئعریمله باهار عؤمرۆ، قێش عؤمرۆ یاشامێشام!
بوْی وئرمیش آغاچ اوْلدۇم، بۇداقلارێم بۇلاندێ
وارلێغیما گؤز یۇمۇب اوْ گیزلهدی، بۇ داندێ
منیم بۇ دریا صبریم داغ بوْیدا درد اۇداندێ
دردیمه دؤزه-دؤزه داش عؤمرۆ یاشامێشام!
تالان اوْلمۇش بوْستانێن اۇرالارێ مندهدی
داغ-داغ اوْلمۇش داغلارێن سێرالارێ مندهدی
تاریخین ساغالمایان یارالارێ مندهدی
من بیر عؤمرۆن ایچینده بئش عؤمرۆ یاشامیشام!
عینادێملا داشلان یۇمشالدێب مۇم ائلهدیم
فیکریمی، دۆشۆنجهمی ساغلام توْخۇم ائلهدیم
آغاپپاق واراقلاری قاپقارا شۇم ائلهدیم
من اکینجی لالهیی، خیش عؤمرۆ یاشامێشام!
بعضهن واختێم بوْش کئچیب، عؤمرۆ هدر وئرمیشئم
بعضهن گۆل دوْداقلارا شۇخ نغمهلهر وئرمیشئم
مندهن سئوینج اۇمانا حسرهت، کدر وئرمیشئم
بیر گؤزهل یاناغێندا یاش عؤمرۆ یاشامێشام!
دؤزدۆیۆمه دؤزهنمهز دؤزۆم درسی کئچهنلهر
بۇ سێناق یوْللارێم کئچهن فیلدی، کئچهن نر
منی هردهن چاشدێریر بۇ دۇمانلار، بۇ گئنلهر
دۆز گئتمهک عوهضینه چاش عؤمرۆ یاشامێشام!
منی عؤمرۆن یوْلۇندا چوْخ اؤلۆملهر حاقلادێ
نه عقیدهم سارسێدی، نه اینامێم لاخلادێ
چتین گۆنده قوْللارێم توْرپاغی قۇجاقلادێ
آیاقدا سۆرۆنمهدیم، باش عؤمرۆ یاشامێشام!
گؤزهل دۆنیا، گۆزهللـهرین وار اوْلسۇن
گۆلۆشۆنده گۆللـهر آچدێ کؤنلۆمۆز
گؤزهل دۆنیا، گؤزهلـلـهرین وار اوْلسۇن
وۇرغۇنۇ دا، یوْرغۇنۇ دا بیز اوْلدۇق
گؤزهل دۆنیا، گؤزهللـهرین وار اوْلسۇن
اۆرهیی وار، اۆرهکلهرین نعشهسی
توْخۇنارسان، پۇل-پۇل اوْلار شۆشهسی
کؤنۆل وئریب کوْنۇل آلماق پئشهسی
گؤزهل دۆنیا، گؤزهللـهرین وار اوْلسۇن
فرهادینا یئتیشمهسه شیرینلهر
قارتال سۇسار، پلهنگ آغلار، شیر اینلهر
دایاز اوْلماز محبتی درینلهر
گؤزهل دۆنیا، گؤزهللئرین وار اوْلسۇن
نئچه دفعه پنجهرهدهن داش گلیب
نئچه دفعه خۇمار گؤزدهن یاش گلیب
سئوهن کئشلهر آللاها دا خوْش گلیب
گؤزهل دۆنیا، گؤزهللئرین وار اوْلسۇن
آل یاناقلار چیچهکلهرین دوْستۇدۇ
قارا تئللهر کۆلهکلهرین دوْستۇدۇ
آلا گؤزلهر اۆرهکلهرین دوْستۇدۇ
گؤزهل دۆنیا، گؤزهللـهرین وار اوْلسۇن
قیز چیچهکدی، اوْ چیچهکده شئه منهم
قیز چیمهندی، اوْ چیمهنده مئه منهم
گؤزهللییه بئش-اوْن گۆنلۆک مئهمانام
گؤزهل دۆنیا، گؤزهللـهرین وار اوْلسۇن
اجهل عؤمرۆ زمی کیمی بیچسهده
بیر قۇرتۇما شربهت بیلیب ایچسهده
واختلێ-واختسێز زلیمخانلار کؤچسهده
گؤزهل دۆنیا، گؤزهللـهرین وار اوْلسۇن!
آللاهێم، منه بیر آغساققال یئتیر
آللاهێم، منه بیر آغساققال یئتیر
اوْنا سؤیلهنهسی آغرێم-آجێم وار
اوْغۇل دییه-دییه سێزلایان آنام
قارداش دییه-دییه یانان باجێم وار
هاوالێ داغلارێن هاواسێ کیمی
اینسانێ یاشادان هاوا، سۇ کیمی
بۇ گۆن آغساققالا ائحتییاجێم وار
آللاهێم، منه بیر آغساققال یئتیر!
آللاهێم، منه بیر آغساققال یئتیر
ایستهر یئردهن چێخارت، اؤزۆن بیلیرسهن
ایستهر گؤی دهن ائندیر، اؤزۆن بیلیرسهن
مصلهحهت سنیندیر، اؤزۆن بیلیرسهن
ایستهر جاوانشیری قالدێر یئریندهن
ایستهر ختاینی تزهدهن گتیر
یئتیر نوهسینی دده قوْرقۇدۇن
قدیم تارلامێزا تزه دن گتیر
باش وئر، باشێمیزا تاج اوْلا بیلسین!
رۇح وئر، قوْلۇمۇزا گۆج اوْلا بیلسین!
سئوگی وئر، دوْست ایله کؤنۆل باغلاسێن
نیفرهت وئر، دۆشمهنله اؤج اوْلا بیلسین!
اؤزۆنۆ توْخ گؤرۆب هارێنلاشماسین
خالقێ آج گؤرهنده آج اوْلا بیلسین!
دؤنسۆن نسیللهرین زییارهتینه
مکه اوْلا بیلسین، حاج اوْلا بیلسین!
آیرێسئچکیلییین، طایفابازلێغین
تاختێنی بیر یوْللۇق دئویرمهک اۆچۆن
آدامێ اینسانا، کۆتلهنی خالقا
طایفانێ میللهته چئویرمهک اۆچۆن
آللاهێم، منه بیر آغساققال یئتیر!
پالێد ائله یانێر، ائله قوْورۇلۇر
سالامات بیر قۇرۇ چؤپ اله گلمیر
دۆیۆن طیلسیملیدیر، کلهر؟ دوْلاشێق
یۇماق دێغیرلانیر، ایپ اله گلمیر
ایپی سۇیا وئریب هؤیۆکلهریمیز
اۇچماق ایستیهنین قانادێ یوْخدۇر
چییینده داغ اوْلۇب بۇ یۆکلهریمیز
بۆتۆن اۆرهکلهرین آرزۇلارێنێ
بیر سینه آلتێندا یئرلهشدیرمهیه
بۆتۆن ایناملارێ، عقیدهلهری
بیر بایراق آلتێندا بیرلهشدیرمهیه
آللاهێم، منه بیر آغساققال یئتیر!
بیر شاعیر اوْغلۇنا دیهن گۆللـهنین
بیر خالقێن قددینی ایهن گۆللـهنین
هر گۆن باشێمیزێن اۆستۆندهن کئچهن
هر گۆن قاپێمیزێ دؤیهن گۆللـهنین
آغرێسێ، گؤینهیی، سێزیلتیلارێ
پرئزیدئنت اوْغلۇنا، ناظیر اوْغلۇنا
دئپۇتاترێ اوْغلۇنا یئر ائلهمیرسه
یئرینی، یۇردۇنۇ باشدا سئچهنلهر
یئریندهن، یۇردۇندان عار ائلهمیرسه
بۇ خالقێن چؤرهیی، بۇ خالقێن سۇیۇ
کم فۆرصئهت گؤزۆنۆ کوْر ائلهمیرسه
"آتێلان توْپلارا دیکسینمهیهنین"
توْپ دا قۇلاغینی کار ائلهمیرسه
آللاهێم، منه بیر آغساققال یئتیر!
اۆزمۆشهم الیمی یئردهکیلهردهن
ایلاهی، گؤیلهردهن بیر کیشی گؤندهر
مین ایلدی ساوالان داغێندا یاتان
هله آیێلمامێش درویشی گؤندهر
گلسین بۇ گۆنۆمه یئل قانادێیلا
گلسین بۇ گۆنۆمه کؤهلهن آتێیلا
قوْی بیلسین غم سپیب، درد اکیرهم من
قوْی گؤرسۆن گۆنۆمۆ نه چکیرهم من
غئیرهت قێلینجیم سێییرا بلکه
یاخشێنێ یاماندان آیێرا بلکه
قۇرۇلا مئیداندا حاق ترهزیسی
چئکه عاغێللارێ، چئکه باشلارێ
لایێق اوْلانلارێ تاختا قالدێرا
تاختێندان ائندیره یئکهباشلارێ
آللاهێم، منه بیر آغساققال یئتیر
دۆشمهنه یئم اوْلان بیر مملهکهتی
یاغێلار دیشیندهن سالدێرا بیلسین
درهلهر دیبینه دۆشهن میللهتی[ن]
داغلار زیروهسینه قالدێرا بیلسین
"ایستیقلال مارشی"یلا سئفئربئر اوْلۇب
غلبه هیمنینی چالدێرا بیلسین
آللاهێم، منه بیر آغساققال یئتیر!
آللاهێم، منه بیر آغساققال یئتیر!
شاعیرین «عاشیقلاردان اێشێقلار» کیتابیندا (شعر توْپلوسۇ) یازێلان شعرلری، بۇ کیتابی «سخاوت عزتی».توْبلایێب یازێبدێر.
من سنه آرخالانمێشام
آنـا قــۇجـاغێنــا بــالا سێـغێنـــار
داغـلارێن دؤشـۆنه قـالا سێغێنار
آرێــلار پتـــهیـه، بــالا سێـغێنـــار
توْرپاغێم! من سنه آرخالانمێشام
اۇمۇددهن، قایغێدان چکیم وار منیم
چیینیمده داغ بوْیدا یۆکۆم وار منیم
گۆدهیهم، درینده کؤکۆم وار منیم
بۇداغێم! من سنه آرخالانمێشام
گؤزۆنه اێشێق وئر دوْغۇلان کسین
بۇرانلێ گۆنلهرده اۆزۆن دؤنمهسین
نورون آزالماسێن، اوْدۇن سؤنمهسین
چێراغێم! من سنه آرخالانمێشام
شئعریم گؤزۆن کیمی دۇرۇ گؤرۆنسۆن
سؤزۆمده دونیانین نورو گؤرۆنسۆن
قوْیما کلمهلهریم قۇرۇ گؤرۆنسۆن
بۇلاغێم! من سنه آرخالانمێشام
آرزۇ یوْللارێندا قالمایێم گئری
ایلهاملا یارادێم نغمهنی شئعری
نسلیمین ان قدیم زیارت یئری
اوْجاغێم! من سنه آرخالانمێشام
آنا توْرپاق
آنا توْرپاق! دانما دؤندهر عئشقینی
یایلاق ائیله، یاماج ائیله سن منی
قانادێندان یارالانمێش قۇشلارێن
آغرێسێنا علاج ائیله سن منی
اۆرهک اوْلۇب بۇ سئودایا دۆشهنیم
ایستهمیشهم داغا قالخێم، دؤش ائنیم
چیچهک اوْلۇم، چیمهنینه دؤشهنیم
اؤرۆشۆنه آرخاج ائیله سن منی
گنج یئتیریب تر-تلهسیک ایتیرمه
یاز گئچمهمیش عؤمره خزان یئتیرمه
بیتیرهنده تیکان کیمی بیتیرمه
پالێد کیمی آغاج ائیله سن منی
اۇجالماغێم داش اۆسته داش قوْیماغێم
یاشاماغێم، آنلاماغێم، دۇیماغێم
اؤلمهگیمدیر گؤزهللیکدهن دوْیماغێم
گؤزهللیگه موحتاج ائیله سن منی
اییلمهز
اؤز عئشقی وار هر اۇجالێق زیروهنین
داغا تپه دئییلمهز کی، دئییلمهز
شیمشهکلهرین پنجهسینده دیدیلمهز
سئل آغزێندا یئییلمهز کی، یئییلمهز
دیری وارکی، تئز بۆکهسهن آغلارا
اؤلۆ وار کی، دایاق اوْلۇب ساغلارا
قارقالارێ قالدێراسان داغلارا
قارتال کیمی اؤیۆلمهز کی، اؤیۆلمهز
هر اۇجالێق بیر آلچاغا درد اوْلار
اۆزده گۆلهر، اۆرهیینده پرت اوْلار
عؤمرۆ بوْیۇ متین اوْلار، مرد اوْلار
سرت قایالار اییلمهز کی اییلمهز
درد
گؤیچه دردی هئچ واخت یاددان چێخمایان
زامان، زامان قارشێمێزا چێخان درد
قلبیمیزی کمان کیمی اینلهدهن
روحوموزو بیر یای کیمی سێخان درد
قارا نفهس قاسێرغانێ آندێران
بیزه چوْخ، چوْخ مطلبلری قاندێران
اۆزۆمۆزۆ شیلله کیمی یاندێران
باشێمێزدا شیمشهک کیمی چاخان درد
بیر ماحالی بیر گئجهده کیریدهن
عؤمرۆمۆزۆ گیله – گیله اریدهن
اوْغۇللارێ آغاج کیمی چۆرۆدهن
کیشیلری قایا کیمی یێخان درد
کۆل ایچینده هیس باغلامێش کؤمۆردۆ
یاغێش دؤیهن، سئل آپاران عؤمۆردۆ
اۆستۆن اوْلدۇ بیزی یێخدێ یۇمۇردۇ
چایلار کیمی اۆستۆمۆزه آخان درد
زامان بیزله نحس گتیردی، نحس ایدی نحس
حاق بیلیر کی حاققین، سسی سسدی سس
مین ایللـهرین سوْنراسێنا بسدی بس
مین ایللهرین اووهلیندهن باخان درد
شاعیرین «زیارتین قبول اوْلسۇن» کیتابیندان آشاغێدا بیر نئچه شئعر اوْخۇیاق، بۇ کیتابی «آشێق غلامرضا علیزاده».عرب آلفابئتینه کؤچۆرۆب.
کیتابین ایلکین وارغیندا زلیمخانین بؤیۆک بیر تاپشێرێغێ گؤزه دییر:
آغ ساققال سؤزۆ
اوْغــۇل ائلـه سـاخـلا قلبــی، اۆرهگیـن
گؤی کیمی بوْشالێب دوْلاندان اوْلسۇن
بیر قـالێـن کیتـاب وار، بیر قـالان کیتـاب
یــازانــــدا ائلـــه یــاز کیتـابینــی ســن
قالێنـدان اوْلماسێـن، قالاندان اوْلسـۇن
قوْشا سطرلر
باشێمێـزێـن آلتێنـا قــوْیــۇلان بــالێنجــا باخ
باشێمێزێن اۆستۆنده یئللهنهن قێلێنجا باخ
منـی اؤلـدۆرهن حیات نیفرهت ائدیرهم سنـه
منی یاشادان اؤلۆم هارداسان تئز گلسهنه؟
باشچێـدا بـاش اوْلانـدا، باختێـمێـزا گــۆن دۆشـهر
باشچێ باشسێز اوْلاندا، باختێمێز دۆیۆن دۆشهر
ازدیکجه ازدی تؤکدۆ، چئینهدیکجه چئینهدی
گـۆنـۆمۆزه باخ آللاه، گـؤر درد بیـزه نئیلـهدی
نــه یێخێــلانـا باخێــر، نــه یئــرینــدهن قــالخـانـا
واخت آخێر سۇلار کیمی، هئی چالخانا-چالخانـا
گؤر بۇردا بؤیۆک شاعیر نه دئییر، ائله بیزیم ائللهرین دردین دۆز آنلایێب و دۆز آنلادێر:
واختێندا آنلاسایدێن نهدیر خئیر-شریمیز
یئـرین بیـر طرهفینی اگهردی لنگهریمیز
دونیا قدیـم بیر کیتـاب، اوْخـۇنۇر واراق-واراق
اوْنۇ کیم قۇرتاردێ کی بیز اوْخۇیاق قۇرتاراق
نئجه کی شاعیرین اؤرنهک آثارینده گؤرۆنۆر، اوْ فلسفه و وطن باره ده گؤزها دۆشۆنجهلی دیر و آنجاق آللاه تانێیان و سئوگی سئوهر بیر اینسان دیر.
زلیمخان اؤز آثاریندهن ساوای بؤیۆک تۆرک شاعیرلرین شعرلرینده حیفظ دیر و بۇ اوْنۇ شعر دیل ایله دانێشێب و حاضیر جاوابا اوْلماغا یاردێم ائدیر، نئجه کی فوضولی و نسیمی دن شعر حیفظ دیر ائله اوْ قدهر و دییهک آرتێق اؤز چاغداشێنداکی شاعیرلرین شئعرلرینده حیفظ ایدیر و بۇ اوْنۇ اؤزۆ دئمیشگهن شئعر دئمهک ساحهسینده چوْخ باشارێغلێ ائدیر.
شئعرلری ساده و آنجاق یانسێلانمازدێلار، و چوْخ اۆرهگه یاتان و لطیف.
توْوۇز ماحالی
قوْناق اوْلدۇم توْوۇز آدلێ ماحالا
هر سینهده مین بایاتێ وار ایمیش
ایندی بیلدیم بۇ توْرپاغدا ائللهرین
نه دؤورانی، نه حیاتی وار ایمیش
آغێر ائللهر اۇستاد ایله اؤیۆندۆ
کؤنلۆ سازێن هاواسێ ایله دؤیۆندۆ
شهرین تاجێ بوْز آلقانلێ سؤیۆندۆ
شاعیرلیکده اصل-ذاتی وار ایمیش
آشێقـــلاری اوْخــــۇیـانـــدا نجفــــدهن
سئچیلمهدی سؤزۆ دۇردهن-صدهفدهن
بیر کلمـهسـی یایێنمـادێ هدهفــدهن
هـر سؤزۆنۆن یئددی قاتێ وار ایمیش
یاز ائلهییب ایلین قارلێ فصلینی
صنعتی ایله چوْخ اۇجالدێب نسلینی
آشێق میرزه یاندێراندا اصلینی
اوْد آلوْوۇن چاتاچاتی وار ایمیش
یۇرد یئری ایله دوْلان یۇردۇ-یۇوانێ
دینله بۇردا مئیلین چکهن هاوانی
اؤزۆم گؤردۆم یۆز یاشێندا جاوانێ
خصلتینده پوْلاد قاتێ وار ایمیش
آی زلیمخان قانادلانسێن شوْهرهتین
قوْی چوْخ اوْلسۇن بۇ توْرپاغا حؤرمهتین
بیل کی بۇردا شیرین سؤزۆن صؤحبهتین
میرزه کیمی بیر خییاطی وار ایمیش
شاعیرین چوْخلۇ شئعرلری ائله ایندی اوْنۇن دیریلیگیندهن آشێقلار و اوْخۇجۇلار آراسێندا یایغێندێر و ائله دئمهلی کی اۇستادێن بۆتۆن دۇرۇملارا و حالتلره شئعری وار، موغاما گرهک، آشێقلارا و یئنی اوْخۇیانلار و ...، غمده، کدر ده، سئویجنلرده و ... زلیمخانین اۇجا و گؤزه گلهن آثاری وار.
آنجاق زلیمخان اؤزۆ بیر آشێق اوْلاراق، اوْنۇن آشێق موسیقیسینده گؤزهل آثاری وار. شاعیرین آلتداکی شئعرلرین آشێقلار دئییشمهسیندهن یازمێشام:
دونیا
واختێندا اۇزادێب کؤمهک الینی
وئرمهدین منیمله ال-اله دونیا
نهییمه گرهکدیر واختێ کئچهنده
گؤیدهن قێزێل یاغدێر، لعل اله دونیا
آجێ یئل اۆستۆمدهن اسدیکجه اسدی
یاغان قار یوْلۇمۇ باغلادێ کسدی
گل منی بۇ قدهر یاندێرما بسدی
من کی نه کرمم نه للـه دونیا
یوْلسۇز یوْخۇشلاردا یوْردۇم دیزلری
آهێملا قۇرۇتدۇم گؤی دنیزلری
قالدێ کۆرهگیمده کندیر ایزلری
دردی درد اۆستۆندهن شلهله دونیا
غملی فیکیرلردهن چاتێلێب قاشێم
زلیمخان بۇ داغێ من نئجه آشێم؟
اوْ سنین داشێندێ بۇ منیم باشێم
نه قدهر ایستهسن گل اله دونیا
دونیا
آ بوْستانچێ! بوْستانێنا گۆوهنمه
دونیا اؤزۆ بوْستان اکهن دونیادێ
آغلار قوْیۇب آناسێنێ، توْرپاغێن
برهکهتینی گؤیه چکهن دونیادێ
اَیریسیده، دوْغرۇسۇدا یالاندێ
یوْل کسیب بختی الدهن آلاندێ
ایلان کیمی قێورێلاندێ، چالاندێ
لئیلهک کیمی تئز-تئز سکهن دونیادێ
سن گؤینهمه اؤزۆ چکسین دردینی
شئش وئرسهده گل اوْیناتما مردینی
یاشاتمادێ نسیمی تک مردینی
باش آپاران زهره تؤکهن دونیادێ
سوْراخ بیتهر، سیرر گیزلهنهر، سؤز باتار
گــۆنــهش دوْغــار عزیزلـهنـهر تئـز باتار
آی زلیـمخـان دیش تـؤکـۆلـهر، اۆز باتار
قۇردۇغـۇنـۇ بیر-بیر سـؤکـهن دونیـادێ
شاعیرین زیارتین قبول اولسون کیتابیندان آرتێق شئعرلر اوْخۇیاق:
داغلار
سندهن آیرێلاندا بیر آه چکمیشهم
کرم تک یاندێرێب آه منی داغلار
دارامێر ساچێمێ سنسیز کۆلهکلهر
سنسیز هئچ اوْخشامێر مئه منی داغلار
شیرین گؤرۆشلهرین عؤمرۆ کم اوْلار
گؤزۆم یاشلا دوْلار، کؤنلۆم غم اوْلار
جننهتیم چئوریلیب جهنم اوْلار
اوْلماسام داغلارێن مئهمانی داغلار
هر درددهن خبهردار، هر ایشدهن حالی
شایێردێ داشێیان مین قیل-قالێ
زلیم خان دۆشسه ده سندهن آرالێ
ساخلا گؤزۆن اۆسته «بهمنی»* داغلار
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اذربایجان موسیقی دنیاسی . اوز موسیقی . فرهنگ و دیلیمز